Bong gân là một chấn thường gặp ở mọi lứa tuổi khi vận động quá mạnh hoặc sai cách trong sinh hoạt, lao động, đặc biệt là chơi thể thao. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bong gân có thể để lại những biến chứng lâu dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Bạn đang xem: Bị bông gân làm sao hết
Bong gân là gì?
Bong gân là tình trạng dây chằng (cấu trúc nối giữa 2 hoặc nhiều xương quanh 1 khớp) bị căng quá mức hoặc bị rách gây đau, giảm hoặc mất vận động khớp. Vị trí bong gân thường gặp nhất là khớp cổ chân.
Một tình trạng rất giống với bong gân mà các bác sĩ cần phân biệt, đó là căng cơ. Căng cơ là tình trạng gân cơ bị rách hoặc căng quá mức. Gân cơ là những sợi mô dày đặc kết nối xương với cơ. Hai thuật ngữ này thường được sử dụng thay thế cho nhau, thường gây nhầm lẫn,tựu chung lại để mô tả tình trạng căng quá mức hoặc rách các mô mềm trong và xung quanh khớp của bạn.
Phân biệt bong gân và căng cơ
Các triệu chứng của bong gân và căng cơ rất giống nhau. Đó là bởi vì bản chất hai tổn thương rất giống nhau. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi hai tổn thương này thường bị nhầm lẫn. Các triệu chứng chung của hai tổn thương là đều gây đau, có thể sưng tại vùng cơ, khớp bị tổn thương, làm giảm cường độ vận động và không thể thực hiện được hết tầm các động tác của khớp.
Sự khác biệt chính là khi bị bong gân, bạn có thể bị bầm tím xung quanh khớp bị ảnh hưởng, trong khi bị căng cơ, bạn có thể bị co thắt ở cơ bị ảnh hưởng.
Chấn thương bong gân là một trong những chấn thương phổ biến nhất tại phòng khám chuyên khoa Chấn thương và Cấp cứu. Theo các nghiên cứu dịch tễ, tỷ lệ bong gân ở phụ nữ cao hơn nam giới, và ở trẻ em và thanh thiếu niên cao hơn so với người lớn. Những chấn thương này có thể xảy ra ở bất kỳ bộ phận nào của cơ thể nhưng thường thấy nhất ở chi dưới và chi trên, chẳng hạn như mắt cá chân, đầu gối, khuỷu tay hoặc cổ tay. Vị trí bong gân thường gặp nhất là khớp cổ chân.
Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ gây bong gân
Bất cứ ai cũng có thể bị bong gân trong một tình huống nào đó trong cuộc đời. Một số yếu tố gây ra nguy cơ bong gân cao hơn, đó là:
Vận động viên bóng chuyền, bóng rổ, bóng đá có nguy cơ bị bong gân bàn chân, cổ chân, gối khi có xu hướng phải nhảy lên khi thi đấu. Vận động viên thể hình, tennis, gôn có nguy cơ bị bong gân cổ tay, bàn ngón tay, khuỷu, khớp vai. Các môn thể thao đối kháng, dễ va chạm có nguy cơ bong gân ở bất cứ vị trí nào. Các môn đòi hỏi sức bền như chạy, đi bộ có nguy cơ bong gân ở bàn chân, cổ chân, khớp gối, thậm chí cả khớp háng. Một số môn thể thao trong nhà cũng làm tăng nguy cơ chấn thương bong gân. Sử dụng giày, dép không phù hợp khi thi đấu thể thao. Không khởi động kĩ hoặc vận động quá mạnh trước khi chơi thể thao Những người đã từng bị bong gân có nguy cơ dễ bị chấn thương lại hơn là những người chưa bao giờ bị chấn thương bong gân. Những người thừa cân, béo phì. Bắt đầu tham gia một môn thể thao mới vào lần tập luyện, thi đấu đầu tiên. Những người có bệnh lý về tập trung, cân bằng có nguy cơ chấn thương cao hơn. Môi trường xung quanh không thuận lợi như ẩm ướt, trơn trượt khiến bạn có nguy cơ bị dễ chấn thương hơn khi chạy, di chuyển.Nguyên nhân gây ra chấn thương bong gân:
Tai nạn trong sinh hoạt như nhảy từ trên cao xuống, trơn trượt Bê vác vật nặng thường xuyên hoặc sai tư thế Cố bê vác đồ vật nặng quá sức của mình Thao tác làm việc, lao động có tính chất lặp lại, kéo dài
Triệu chứng của bong gân
Các triệu chứng của bong gân rất đa dạng tùy vào mức độ của tổn thương, bao gồm:
Đau: Đau luôn là một dấu hiệu cơ thể thông báo rằng chúng đang gặp vấn đề. Nếu một cơn đau xuất hiện ngay sau khi bạn gặp phải chấn thương, đau dữ dội ngay sau chấn thương và âm ỉ sau đó, đặc biệt đau tăng khi đứng tỳ chân, vận động khớp, hoặc ấn vào vùng khớp bị tổn thương thì có thể nghĩ đến bong gân Sưng: là dấu hiệu luôn có khi bị bong gân, nhưng cũng cần thời gian khoảng vài giờ để biểu hiện rõ ràng, Vì vậy, đôi khi bạn chưa để ý đến chúng mà vẫn duy trì các hoạt động sau chấn thương khiến chấn thương càng nặng hơn. Bầm tím: là dấu hiệu xuất hiện muộn nhất khi các thành phần gân, cơ, dây chằng bị chấn thương và chảy máu bên trong. Qua thời gian, các thành phần thoái hóa trong máu ngấm tới da và biểu hiện dấu hiệu bầm tím. Giảm vận động tại khớp bị tổn thương: tất cả các triệu chứng đau, sưng khiến bạn không thể vận động khớp một cách tự nhiên như trước. Khoảng một ngày sau chấn thương, bạn sẽ tự cảm thấy cứng khớp, phải rất nhẹ nhàng mới vận động lại được.Cách chẩn đoán
Các bác sĩ thường chẩn đoán bong gân hoặc căng cơ bằng cách loại trừ các nguyên nhân khác gây ra các triệu chứng đau của bạn như gãy xương, khối u tiềm ẩn,… Một số kĩ thuật thăm khám đặc biệt tùy vào từng khớp bị tổn thương có thể được thực hiện như test ngăn kéo trước, Lachman test, test vẹo trong, vẹo ngoài khớp. Bác sĩ có thể yêu cầu chụp X-quang. Chụp X-quang sẽ loại trừ được nguyên nhân do gãy xương, trừ một số trường hợp tổn thương xương nhỏ, khó chẩn đoán.
Nếu việc chụp X-quang không kết luận được, bác sĩ có thể yêu cầu một phương tiện chẩn đoán hình ảnh khác là cắt lớp vi tính (CT) hoặc cộng hưởng từ (MRI). Chụp CT và MRI có thể cung cấp cho bác sĩ một cái nhìn rất chi tiết về xương và khớp. Chụp MRI có thể cho thấy những vết đứt tại dây chằng rất nhỏ hoặc mảnh mà X-quang không thể xác định được.
Tổng hợp tất cả các dữ liệu về bệnh sử, cách hoạt động, lao động, chơi thể thao, cơ chế chấn thương của bạn, phối hợp thêm các dữ liệu về chẩn đoán hình ảnh như X- quang, cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ kể trên, bác sĩ có thể đưa ra kết luận về tình trạng và mức độ chấn thương bong gân của bạn, từ đó lên kế hoạch điều trị chi tiết.
Phân loại mức độ bong gân
Bong gân độ I: Đau và sưng mức độ nhẹ tại khớp, không mất vững khớp, có thể vận động khớp nhẹ nhàng. Bong gân độ II: Đau và sưng mức độ vừa, bầm tím tại chỗ, đau nhiều và có thể mất vững nếu vận động khớp. Bong gân độ III: Đau và sưng mức độ nặng, bầm tím lan rộng, khớp mất vững, dây chằng bị rách hoặc đứt hoàn toàn.Các loại bong gân phổ biến
Bong gân khớp cổ chân
Bong gân khớp cổ chân là loại bong gân phổ biến nhất, bất cứ ai cũng có thể gặp phải 1 lần trong cuộc đời. Kiểu chấn thương thường gặp nhất là kiểu vẹo trong, khi bạn tiếp đất sai tư thế. Thành phần dễ bị tổn thương nhất là phức hợp mắt cá ngoài (chiếm 85%), bao gồm: dây chằng sên mác trước, dây chằng mác gót, dây chằng sên mác sau. Một số người có dây chằng rất yếu và do đó có nhiều khả năng bị bong gân.
Tuy nhiên các vận động viên cũng là đối tượng có nguy cơ cao hơn khi mà 1/4 số ca chấn thương thể thao là bị bong gân cổ chân. Chúng thường xảy ra ở những người chơi các môn phải nhảy cao như bóng chuyền, bóng rổ hoặc bóng đá.
Bong gân khớp cổ tay
Bong gân cổ tay là chấn thương tương đối phổ biến. Bong gân khớp cổ tay xảy ra khi cổ tay bị quá duỗi hoặc xoay bởi một lực lớn, chẳng hạn như do ngã chống tay từ trên cao. Chúng có thể từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương của hệ thống dây chằng phức tạp tại khối xương tụ cốt của cổ tay. Cần lưu ý tổn thương gãy xương kín đáo có thể gây nhầm lẫn với bong gân khớp cổ tay như gãy xương thuyền dẫn đến điều trị không đầy đủ tạo thành khớp giả và gây ra đau mạn tính.
Tình trạng này yêu cầu một phẫu thuật để cải thiện tình trạng của bệnh nhân. Chẩn đoán và điều trị chấn thương cổ tay đúng cách là cần thiết để tránh các biến chứng lâu dài, bao gồm đau cổ tay mãn tính, cứng khớp và thúc đẩy viêm khớp.
Bong gân tại các ngón tay
Các ngón tay bị bong gân là do tác động bởi 1 ngoại lực lớn khiến ngón tay bị quá duỗi hoặc bị lệch về 1 phía. Lực tác động này làm căng hoặc rách dây chằng bên các ngón tay. Bong gân tại ngón tay là cực kì phổ biến với các môn thể thao sử dụng tay để thi đấu như bóng rổ, bóng chuyền. Nếu người chơi chỉ cần tiếp bóng sai hoặc để bóng bay trượt qua các ngón tay đang duỗi căng là đã có thể bị bong gân. Loại bong gân này cũng hay gặp ở các môn võ thuật hoặc khi ngã chống tay xuống đất.
Bong gân tại gối
Vùng gối có hệ thống dây chằng phong phú và quan trọng nhất là dây chằng chéo trước, dây chằng chéo sau, dây chằng bên ngoài, dây chằng bên trong. Bong gân tại gối là tổn thương giãn dây chằng vùng quanh gối. Đây là tổn thương phổ biến nhất đối với nhiều vận động viên chơi các môn thể thao bằng chân, có nhiều động tác xoắn vặn, va chạm mạnh như bóng đá.
Bong gân, căng cơ ở vùng lưng
Căng cơ và bong gân vùng lưng là những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thắt lưng. Căng cơ và bong gân thường gặp ở vùng thắt lưng, vì nó là phần cột sống động và chịu trọng lượng của phần trên cơ thể, liên quan chính đến chuyển động vặn và gập, cúi của cơ thể. Cả hai tổn thương này đều có thể do chấn thương đột ngột hoặc do lao động nặng quá mức trong thời gian dài.
Căng thắt lưng hoặc bong gân có thể gây suy nhược. Tỉ lệ cao đau lưng do bong gân, căng cơ gặp ở người trung niên và người già khi phối hợp thêm yếu tố chất lượng xương suy giảm. Điều đáng lo ngại là tình trạng đau cột sống thắt lưng và đau cổ do tổn thương bong gân có xu hướng gia tăng ở người trẻ khi mà lối sống ít vận động, ngồi nhiều và ngồi sai tư thế là rất phổ biến.
Bong gân ở khuỷu tay
Bong gân ở khuỷu tay xảy ra khi khối cơ gấp hoặc khối cơ duỗi ở khuỷu tay gây ra cử động quá tầm vận động thông thường, hoặc khi bạn bị kéo căng khuỷu tay quá mức gây giãn hoặc đứt dây chằng quanh khuỷu tay. Bong gân ở khuỷu tay có thể xảy ra cấp tính do lực chấn thương mạnh hoặc mạn tính do lam dụng sử dụng khuỷu trong các động tác lặp đi lặp lại như chơi Golf.
Cách điều trị
Bong gân độ I (mức độ nhẹ)
Có thể được điều trị bằng cách nghỉ ngơi và sử dụng thuốc chống đau, giảm viêm thông thường tại nhà
Hiệp hội Phẫu thuật viên chấn thương Hoa Kỳ (AAOS) khuyến cáo: Bong gân mức độ nhẹ cơ bản được điều trị phối hợp bằng các biện pháp như sau được viết tắt bằng 4 chữ cái đầu của tiếng Anh RICE hoặc cải tiến thêm là (PRICES) PROTECTION (Bảo vệ): Cần bất động và bảo vệ khớp của bạn bằng các dụng cụ hỗ trợ như nẹp, đai, bột nếu cần… REST (Nghỉ ngơi tuyệt đối): Hạn chế đi lại nếu bong gân cổ chân, hạn chế sử dụng bên tay bị bong gân. Hãy để cho khớp và gân cơ của bạn được nghỉ ngơi, có thời gian để phục hồi hoàn toàn. ICE (Chườm đá) Nước đá giúp giảm sưng và viêm. Lưu ý không bao giờ chườm đá trực tiếp lên da. Thay vào đó, hãy quấn một chiếc khăn mỏng quanh túi đá. Để nó trên vùng khớp đau của bạn trong 20 phút, sau đó lấy đá ra trong 10 phút. Lặp lại càng nhiều càng tốt trong 24 đến 72 giờ đầu tiên. COMPRESSION (Băng ép) Băng ép sẽ giúp giảm sưng. Băng quanh khớp bị bong gân bằng băng thun hoặc dụng cụ băng ép chuyên dụng. Tuy nhiên, đừng băng ép quá chặt hoặc quá lỏng, băng vừa tay và tăng số vòng lên để tăng áp lực thay vì ép ngay từ đầu. ELEVATION (Giữ cao vùng khớp bị chấn thương) Cố gắng giữ cho khớp bị ảnh hưởng được nâng cao hơn mức tim của bạn. Điều này sẽ giúp giảm sưng nề. Hay treo tay bằng túi treo tay khi đứng hoặc để tay lên bụng, ngực khi nằm. Gác cao chân bằng đệm, gối khi nằm. SUPPORT (Nhận hỗ trợ y tế): Bạn cần được sự hỗ trợ của các nhân viên y tế từ thời điểm chấn thương đến khi bình phục hoàn toàn.
Tình trạng bong gân nghiêm trọng hơn có thể yêu cầu phẫu thuật để tái tạo dây chằng, gân, cơ bị tổn thương hoặc bị rách. Nếu bạn gặp phải bất kỳ trường hợp nào sau đây, hãy đi khám bác sĩ để có được tư vấn tốt nhất:
Không thể đứng hoặc đi lại được do đau Không thể vận động được vùng khớp bị tổn thương Cảm thấy tê hoặc mất cảm giác tại vùng khớp bị tổn thương. Vẫn còn đau hoặc không vận động được khớp sau 2 tuầnThời gian để hồi phục sau chấn thương bong gân
Với bong gân độ I, bạn cần nghỉ ngơi từ 2 – 3 tuần. Với bong gân độ II, bạn cần từ 3 – 6 tuần để điều trị. Với bong gân độ III, bạn có thể cần phải phẫu thuật để điều trị và nhiều trường hợp cần tới 3 – 6 tháng để điều trị. Nếu bong gân kèm với các chấn thương khác như gãy xương, bạn cần nhiều thời gian hơn thế để hồi phục.Cách phòng tránh
Mặc dù bạn có thể gặp phải bong gân bất cứ lúc nào, dù đã chuẩn bị đầy đủ, nhưng bạn vẫn nên lưu ý một số vấn đề sau để tránh nguy cơ chấn thương.
Khởi động kĩ trước khi bắt đầu hoạt động thể dục thể thao: Hãy dành thời gian cho cơ và khớp của bạn được làm nóng, căng giãn từ từ trước khi vận động mạnh. Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động vừa phải mỗi ngày sẽ tốt hơn hoạt động mạnh chỉ một hoặc hai lần một tuần. Điều này giúp cơ bắp của bạn mềm mại và linh hoạt, do đó chúng có thể nhanh chóng phục hồi và tăng cường theo thời gian. Giả sử bạn không thể tập thể dục đủ 30 phút mỗi ngày, hãy chia nhỏ thành ba khoảng thời gian 10 phút tập thể dục. Ngay cả khi đi bộ nhanh ngay sau bữa trưa ở cơ quan cũng có ích với sức khỏe của bạn. Hãy chú ý tới thời tiết, địa hình, quãng đường chạy bộ hay chơi thể thao của bạn. Trời mưa, đường trơn trượt, gồ ghề sẽ khiến bạn tăng nguy cơ trượt ngã. Nghỉ giải lao phù hợp: Hãy lắng nghe cơ thể để biết ngưỡng tập luyện phù hợp. Nghỉ ngơi hợp lý trong thời gian tập luyện kéo dài để cơ, khớp của bạn có thời gian hồi phục, tránh căng cơ kéo dài. Hãy đầu tư thiết bị, dụng cụ thể thao như giày chạy, quần áo phù hợp. Giày chạy sai kích cỡ, kém chất lượng sẽ không cung cấp cho bạn sự hỗ trợ cần thiết và gia tăng nguy cơ chấn thương. Thực hiện an toàn trong lao động và trong sinh hoạt, tránh nguy cơ ngã khi phải thực hiện các công việc cần có sự thăng bằng trên các độ cao. Tăng khả năng giữ thăng bằng của cơ thể: Hệ thống thăng bằng của cơ thể được xây dựng dựa trên 3 trụ cột: hoạt động thị giác, thụ thể thần kinh cảm giác sâu, cảm giác tư thế ở khắp mọi nơi trên cơ thể và hệ thống tiền đình. Hãy đảm bảo bạn không có bệnh lý nghiêm trọng ở 3 hệ thống trên hoặc điều trị triệt để trước khi tham gia thể thao để tránh nguy cơ chấn thương nhất có thể. Chủ động cải thiện khả năng giữ thăng bằng của bạn cũng có thể giúp ngăn ngừa chấn thương. Một cách để làm điều này là tập giữ thăng bằng bằng một chân khi đánh răng hoặc vận động thể dục nửa trên cơ thể. Các dây thần kinh ở bàn chân và mắt cá chân của bạn sẽ điều chỉnh và huấn luyện cơ khớp ở vùng thắt lưng và chi dưới để tăng cường khả năng kiểm soát chuyển động của bạn. Xây dựng một chế độ ăn lành mạnh để xây dựng cơ bắp chắc khỏe, dẻo dai với đầy đủ các thành phần cần thiết như: carbohydrate, Protein, chất béo, vitamin và khoáng chất, cung cấp đầy đủ nước và các chất điện giải cần thiết. Duy trì cân nặng ở mức phù hợp, tránh thừa cân, béo phì. Hãy tưởng tượng bạn đang chạy với một trọng lượng cơ thể lớn, bất cứ khi nào bạn đổi hướng hoặc có va chạm nhẹ từ cổ chân, phần cơ thể nặng nề phía trên sẽ không kịp điều chỉnh và tiếp tục theo quán tính lao về phía trước. Từ đó, một chấn thương bong gân vùng cổ chân hay vùng gối là không thể tránh khỏi.Bong gân nên ăn gì và kiêng gì?
Thực tế bạn nên tìm hiểu và duy trì một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng, lành mạnh cho sức khỏe để phòng tránh chấn thương và duy trì cho việc tập luyện của mình ngay cả khi chưa bị chấn thương như bong gân. Dù bong gân mức độ nhẹ hay nặng, cơ thể đều cần thời gian để hồi phục.
Protein là chất dinh dưỡng quan trọng xây dựng mô cơ của bạn. Khi bạn bị chấn thương thể thao và không thể vận động một bộ phận cơ thể nào đó, chắc chắn lượng cơ trong cơ thể sẽ bị mất khối lượng. Bổ sung đầy đủ protein có thể làm giảm nguy cơ teo cơ một cách đáng kể.
Vì vậy, bạn nên tập trung vào việc bổ sung lượng protein động vật tốt như thịt gà, thịt lợn, thịt bò. Cá cũng có thể là một nguồn cung cấp protein lành mạnh chính. Ngoài ra, protein thực vật như đậu, đậu phụ và các loại hạt cũng có thể là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của bạn.
Lượng protein đặc biệt quan trọng khi bạn bắt đầu bồi dưỡng cơ thể, vì nó có thể cải thiện sự phát triển của cơ bắp. Các chuyên gia dinh dưỡng xây dựng kế hoạch phục hồi của bạn có thể đưa ra lời khuyên cụ thể về lượng protein thích hợp bạn cần bổ sung trong từng giai đoạn phục hồi..
Rau củ và hoa quả giàu Vitamin CMột trong những mục tiêu chính trong quá trình phục hồi khi bong gân là giảm viêm. Điều này giúp cải thiện phạm vi chuyển động và khôi phục trạng thái ban đầu của cơ thể bạn. May mắn thay, Vitamin C có thể giúp giảm viêm rất hiệu quả.
Vitamin C có đặc tính chống viêm, có thể làm giảm hoặc ngăn ngừa tình trạng viêm. Một số hoa quả rất giàu vitamin C như trái cây họ cam, quýt, chanh, rau xà lách, bông cải xanh, cà chua và kiwi.
Axit béo omega-3, Omega-6Cũng như Vitamin C, Axit Omega – 3, Omega – 6 có thể giúp cải thiện tình trạng viêm của cơ thể.
Nếu bạn đang muốn đưa axit béo omega-3 vào chế độ ăn uống của mình, thì các loại thực phẩm như quả óc chó hay cá (giàu cả protein) là sự lựa chọn hàng đầu.
Dầu hạt cải, dầu hướng dương, dầu ngô và các sản phẩm tương tự khác rất tốt để nấu ăn và mang lại nhiều Axit Omega – 6. Dầu dừa cũng là một sản phẩm giàu Omega – 6 nhưng không thực sự phổ biến.
Thực phẩm giàu kẽmGiống như protein, kẽm cũng là nguyên liệu giúp bạn chữa lành các mô cơ, gân bị tổn thương. Không cung cấp đủ kẽm sẽ làm gia tăng thời gian hồi phục chấn thương như bong gân.
Các thực phẩm giàu kẽm bao gồm thịt, cá, ngao, ốc, hến.
Canxi và Vitamin DChúng ta đều biết Canxi đóng một vai trò rất quan trọng trong việc giúp xương chắc, khỏe. Tuy nhiên, nó cũng rất quan trọng để giúp não phát tín hiệu qua các dây thần kinh và điều khiển co cơ chính xác.
Các thực phẩm giàu canxi bao gồm trứng, tôm, cua, và các sản phẩm từ sữa.
Vitamin D là một vitamin thiết yếu trong cơ thể. Nó thực sự có thể có lợi cho quá trình phục hồi sau chấn thương của bạn. Vitamin-D tăng cường khả năng hấp thụ và xử lý canxi của cơ thể để phục hồi. Bổ sung Vitamin D là một trong những liệu pháp tốt để kiểm soát cơn đau. Ngoài ra, những chất dinh dưỡng này có thể giúp ngăn ngừa chấn thương thể thao ở trẻ em.
Thực phẩm giàu chất xơĐể phục hồi sau các chấn thương như bong gân hay căng cơ, các bác sĩ thường khuyên bạn nên giữ bất động phần cơ thể bị thương. Điều này ngăn ngừa quá trình viêm gia tăng. Tuy nhiên, trong suốt quá trình hồi phục, nếu chế độ dinh dưỡng không được xây dựng hợp lý, bạn hoàn toàn có thể tăng cân khó kiểm soát. Rõ ràng, bạn không thể tập luyện với cường độ cũ và đốt cháy calo khi tập luyện. Đó là lý do tại sao việc tiêu thụ thực phẩm giàu chất xơ lại quan trọng.
Thực phẩm giàu chất xơ sẽ giúp bạn cảm thấy no nhanh hơn và ngăn bạn ăn quá nhiều. Điều này sẽ giúp bạn kiểm soát chế độ ăn uống của mình một cách tự nhiên. Ngoài ra, thực phẩm giàu chất xơ thường chứa nhiều chất dinh dưỡng bổ sung kèm theo như vitamin, khoáng chất.
Vì vậy, hãy nhớ tới một khẩu phần nhiều rau xanh và hoa quả trong chế độ dinh dưỡng của bạn, đặc biệt vào bữa tối. Thay vì đồ ăn nhanh như xúc xích, khoai tây chiên, hãy thay vào đó bằng các loại hoa quả bổ sung như một bữa ăn nhanh.
Cuối cùng, hay tham vấn ý kiến các chuyên gia về dinh dưỡng để được hướng dẫn chính xác hơn về chế độ, khẩu phần ăn uống phù hợp trong giai đoạn nghỉ ngơi và hồi phục sau chấn thương.
Các câu hỏi thường gặp
Cách sơ cứu đúng khi bị bong gân?
Sau khi bong gân người bệnh nên chườm lạnh ngay lập tức dù lúc này chườm lạnh có thể gây cảm giác đau tức, khó chịu. Tuyệt đối không xoa dầu, rượu thuốc hay thực hiện chườm nóng bởi có sẽ khiến khớp sưng to hơn và tình trạng trở nên trầm trọng hơn. Có thể sử dụng băng ép ngay khi xác định được chấn thương bằng cách dùng băng thun nhẹ nhàng, không ép quá cũng không lỏng quá.
Bong gân bao lâu thì lành?
Thời gian phục hồi khi bị bong gân sẽ phụ thuộc vào mức độ:
Độ 1 – Bong gân nhẹ, thời gian lành sẽ mất khoảng 4-6 tuần. Độ 2 – Bong gân trung bình, thời gian lành sau khoảng 6-8 tuần. Độ 3 – Bong gân nặng, bong gân ở mức độ này nặng yêu cầu cần được điều trị tích cực mới có thể phục hồi hoàn toàn, thời gian điều trị có thể kéo dài tới 12 tuần.Bong gân có thể tự khỏi được không?
Nếu bong gân cấp độ 1, người bệnh có thể tự theo dõi và chăm sóc tại nhà theo hướng dẫn của các bác sĩ và dây chằng có thể tự phục hồi. Tuy nhiên ở độ 2 và 3, khi dây chằng đã tổn thương nhiều, đôi khi đứt hoàn toàn bắt buộc cần phải điều trị y tế tích cực thậm chí là phẫu thuật. Trường hợp phải phẫu thuật tái tạo dây chằng, người bệnh sẽ phải tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị và phục hồi của bác sĩ để dây chằng phục hồi hoàn toàn.
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình, Hệ thống BVĐK Tâm Anh, là nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành, bác sĩ ngoại khoa giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình như: TTND.GS.TS.BS Nguyễn Việt Tiến; PGS.TS.BS Đặng Hồng Hoa; TS.BS Tăng Hà Nam Anh; Th
S.BS Trần Anh Vũ; TS.BS Đỗ Tiến Dũng; TS.BS.CKII Vũ Hữu Dũng… Nơi đây trở thành địa chỉ khám và điều trị các chấn thương trong thể thao được nhiều vận động viên, người chơi thể thao không chuyên lựa chọn.
Bệnh viện còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira Bio
Matrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet… để có thể phát hiện sớm các tổn thương và phẫu thuật điều trị thành công các bệnh lý về cơ xương khớp…
BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám khang trang, khu nội trú cao cấp; khu vực phục hồi chức năng hiện đại; quy trình chăm sóc hậu phẫu toàn diện giúp bệnh nhân nhanh chóng hồi phục và ổn định sức khỏe sau phẫu thuật.
Bong gân là tình trạng chấn thương phổ biến trong lúc vận động không đúng cách hay vận động quá mạnh. Bong gân gây ra những biến chứng lâu dài khi phát hiện muộn hoặc chữa trị sai cách. Trong bài viết này, hueni.edu.vn sẽ cung cấp những thông tin cần thiết liên quan và cách trị bong gân giúp giảm nhanh chứng sưng, đau.
1. Bong gân là gì? Phân biệt bong gân và căng cơ
Bong gân là tình trạng phổ biến, thường thấy trong lúc vận động không đúng cách hay vận động quá mạnh. Đây là chấn thương có thể gặp ở bất kì độ tuổi nào. Theo nghiên cứu, trẻ em và thanh thiếu niên có khả năng bị bong gân cao, tỷ lệ bong gân ở nam thì ít hơn nữ. Người bệnh không phát hiện sớm hoặc có cách trị bong gân không đúng cách, dẫn đến những biến chứng, gây khó khăn khi đi lại và sinh hoạt.
Bong gân chấn thương thường gặp trong sinh hoạt, thể thao, lao động
Dây chằng khi bị tổn thương, căng quá mức, bị rách khiến cho khả năng vận động khớp bị giảm. Đây được gọi là bong gân. Chấn thương bong gân thường gặp ở chi trên hay chi dưới như là khu vực cổ tay, khủy tay, mắt cá chân, khớp gối.
Phân biệt giữa bong gân và căng cơ
Bong gân và căng cơ đều bệnh liên quan đến sự tổn thương của các mô mềm trong và xung quanh khớp.
Căng cơ xảy ra khi các cơ bắp bị căng quá mức, thậm chí là bị rách.
Giống như bong gân, căng cơ cũng có những triệu chứng như gây đau, sưng vùng cơ, khớp. Người bệnh không thể vận động như bình thường và gặp khó khăn trong việc thực hiện các động tác của khớp. Điểm phân biệt giữa hai tình trạng này là ở bong gân, xuất hiện bầm tím ở vùng khớp bị tổn thương, còn ở căng cơ thì chỉ bị co thắt cơ và không có dấu hiệu này.
2. Những nguyên nhân gây bong gân
Mọi lứa tuổi đều có khả năng bị bong gân khi gặp sự cố trong quá trình đi lại, chơi thể thao hay sinh hoạt. Dưới đây là những nguyên nhân chính gây chấn thương bong gân:
Chấn thương trong lúc chơi thể thao.
Gặp phải những tai nạn, sự cố trong sinh hoạt, lao động.
Lao động quá sức như khiêng, vác vật nặng.
Chấn thương bong gân vì vận động mạnh khi chơi thể thao
Ngoài ra, tình trạng bong gân cũng xảy ra ở một số đối tượng, điều kiện môi trường xung quanh hay thói quen không đúng.
Những vận động viên bóng đá, bóng chuyền,… có tỷ lệ chấn thương bong gân cao trong lúc thi đấu.
Ngồi sai tư thế trong thời gian dài.
Mang giày, dép không thích hợp để chạy, chơi thể thao.
Gắng sức để tập những môn thể thao đòi hỏi sức bền.
Khởi động không kỹ, sai hoặc không khởi động trước khi chơi thể thao.
Béo phì cũng là một trong những nguyên nhân gây bong gân.
Vận động mạnh khi mới bắt đầu tập luyện một môn thể thao mới.
Những người đã bị bong gân có nguy cơ chấn thương bong gân cao.
Môi trường đi lại, di chuyển khó khăn, trơn trượt.
3. Triệu chứng, dấu hiệu nhận biết khi bị bong gân
Các triệu chứng mà người bệnh hay gặp khi bị bong gân là:
Dấu hiệu đầu tiên để nghi ngờ bị bong gân là người bệnh cảm thấy rất đau ngay sau khi bị chấn thương, cơn đau vẫn kéo dài sau đó, đau nhiều khi chạm hay ấn vào vùng chấn thương.
Bong gân gây đau vùng khớp bị chấn thương
Sau vài giờ khi bị bong gân, vùng khớp bị tổn thương mới bị sưng lên, đây là một triệu chứng của bong gân. Vì vậy, nếu người bệnh không chú ý hoặc chủ quan về bệnh mà vẫn di chuyển, hoạt động bình thường, dẫn đến tình trạng chấn thương nặng.
Bầm tím là triệu chứng xuất hiện khi các dây chằng, cơ, gân bị tổn thương và chảy máu dẫn đến ngấm và biểu hiện qua bên ngoài da. Vì thế, bầm tím không xảy ra ngay khi bị chấn thương, mà qua một thời gian thì người bệnh mới nhìn thấy tình trạng này.
Đau, sưng khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc vận động ở vùng khớp bị chấn thương, đặc biệt, sau một ngày, các khớp cứng và người bệnh không thể hoạt động như bình thường.
Các triệu chứng của chấn thương bong gân phụ thuộc vào mức độ bong gân của người bệnh. Có 3 mức độ bong gân như sau:
Bong gân ở mức độ I, người bệnh đau và sưng nhẹ ở vùng khớp tổn thương, hoạt động và vận động nhẹ.
Bong gân ở mức độ II, vùng bị chấn thương đau, sưng nhiều, ngoài ra còn xuất hiện tình trạng bầm tím.
Bong gân ở mức độ III, bong gân nặng bởi vì dây chằng rách, đứt khiến cho bệnh nhân cảm thấy rất đau, vùng bị chấn thương sưng và bầm tím nhiều.
4. Chẩn đoán và cách trị bong gân
Khi bị bong gân, bạn không nên chủ quan, tự điều trị tại nhà mà hãy đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán kịp thời. Trong quá trình thăm khám, bác sĩ sẽ hỏi bạn về những tình huống nghi ngờ gây chấn thương, tiền sử bệnh, các thói quen về sinh hoạt, thể thao, lao động. Ngoài ra, để kết luận bệnh, bạn cần phải thực hiện test vẹo trong, vẹo ngoài khớp, Lachman test hay các xét nghiệm liên quan như là chụp X-quang, chụp CT, chụp MRI.
Cách trị bong gân
Bong gân ở mức độ nhẹ có thể được chữa khỏi khi áp dụng các phương pháp sau:
Cần để cho khớp và gân cơ bị chấn thương được nghỉ ngơi và hồi phục bằng cách hạn chế hoạt động chỗ khớp bị bong gân.
Chườm đá có tác dụng làm giảm sưng, lưu ý quấn một lớp vải mỏng quanh túi đá và chườm ở vùng bong gân khoảng 20 phút, cách 10 phút nên chườm đá một lần ở 3 ngày đầu tiên khi bị bong gân.
Băng ép ở vùng bị bong gân cũng là một cách trị bong gân tốt, giúp giảm sưng, không nên băng quá chặt hoặc lỏng.
Băng ép, một cách trị bong gân hiệu quả
Nếu chấn thương ở tay nên sử dụng túi treo tay hoặc gác tay lên bụng, còn ở chân thì gác cao chân bằng gối.
Sử dụng nẹp, đai, bột,… để cố định khớp, giúp bảo vệ khớp.
Dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
Chương trình phục hồi chức năng nếu cần thiết như: phục hồi tầm vận động khớp, phục hồi lại sức mạnh cơ, phục hồi cân bằng, phục hồi khả năng chơi thể thao.
Đối với những trường hợp bong gân ở mức độ nặng, bác sĩ có thể yêu cầu phẫu thuật nhằm phục hồi các tổn thương do chấn thương gây ra.
Xem thêm: Ipad giá rẻ dưới 1 triệu chính hãng bạn nên tham khảo, máy tính bảng giá rẻ 1 triệu
Bong gân là chấn thương tuy không hiếm gặp nhưng bạn không nên chủ quan. Nếu xuất hiện các dấu hiệu, triệu chứng của bong gân, hãy đến ngay Chuyên khoa Cơ xương khớp và Cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa hueni.edu.vn. Ở đây, bạn sẽ được các bác sĩ chuyên khoa giỏi, có kinh nghiệm lâu năm trực tiếp thăm khám, chẩn đoán và đưa ra cách trị bong gân phù hợp với mức độ bệnh. Ngoài ra, bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua đường dây nóng: 1900 56 56 56 để được hỗ trợ và giải đáp thêm về tình trạng này, cũng như đặt lịch khám nhanh chóng.