Trinh nữ hoàng cungtừ lâu được dân gian sử dụng như một vị dược liệu quy , do có nhiều tác dụng trong việc phòng và điều trị các bệnh nguy hiểm như: u xơ tử cung , u vú, u nang buồng trứng hay u xơ tiền liệt tuyến… Tuy nhiên, một thực tế đáng báo động là việc sử dụng Trinh nữ hoàng cung của người dân chủ yếu mang tính chất tự phát, truyền tai nhau. Do đó, rất nhiều trường hợp đã sử dụng “nhầm” cây thuốc dẫn đến tác hại khôn lường.
Bạn đang xem: Cây trinh nữ hoàng cung như thế nào
Trinh nữ hoàng cung là một loại cây cỏ, thân hành, gồm nhiều bẹ lá úp lồng lên nhau thành một thân giả dài khoảng10 – 15 cm , có nhiều lá mỏng, dài từ 80 – 100 cm, rộng5 - 8 cm, mép lá lượn sóng. Gân lá song song , mặt trên lá lõm thành rãnh ,mặt dưới lá có một sống lá nổi lên rất rõ.
Trinh nữ hoàng cung có tên khoa học Crinum latifolium, họ Thủy tiên Amaryllidaceae. Trong chi Crinum, có một số loài khá giống với Trinh nữ hoàng cung, tuy nhiên thành phần hóa học và tác dụng thì khác xa nhau. Do đó, có rất nhiều trường hợp do thiếu hiểu biết nên đã nhầm lẫn cây thuốc Trinh nữ hoàng cung với một số loài khác dẫn tới bị ngộ độc nguy hiểm.
Thường nhầm lẫn Trinh nữ hoàng cung với những cây nào ?
Một số cây thuốc có hình dáng giống với câytrinh nữ hoàng cungmà chúng ta hay nhầm lẫn là:
Cây náng hoa trắngCây lan huệ (huệ biển)Cây lược vàng
Một số đặc điểm giúp chọn đúng cây Trinh nữ hoàng cung
Phân biệt với cây Náng hoa trắngXem hình ảnh dưới đây để phân biệt cây trinh nữ hoàng cung với cây náng hoa trắng
Nhìn chung, dược liệu bán trên thị trường chủ yếu là lá khô thường được bảo quản bằng một số chất bảo quản hoặc do để lâu có thể mất mùi hoặc lẫn mùi từ dược liệu khác. Do đó, phải thật tinh tế mới có thể phân biệt được hai loại lá này.
Phân biệt trinh nữ hoàng cung với cây lan huệNếu nhìn cây tươi, rất dễ để phân biệt trinh nữ hoàng cung và lan huệ nhưng nếu phơi khô thì rất khó phân biệt và vẫn có nhiều trường hợp bị nhầm lẫn rất đáng tiếc. Dưới đây là 1 số đặc điểm mà ta có thể phân biệt được.
Lá khô: Lá trinh nữ hoàng cung phơi có mùi thơm đặc trưng –Lá lan huệ không có mùi thơm
Hoa: Hoa trinh nữ hoàng cung màu hồng nhạt, thơm nhẹ –Hoa lan huệ màu đỏ đậm hoặc trắng, có mùi thơm đậm.Củ: Củ trinh nữ hoàng cung hình cầu lớn –Củ lan huệ nhỏ hơn.
Trên đây là một số đặc điểm khác nhau giữa cây trinh nữ hoàng cung với cây náng hoa trắng và cây lan huệ. Tuy nhiên, trên thị trường có rất nhiều loại dược liệu là lá khô rất khó phân biệt, thậm chí có thể gây độc. Hiện nay, thay vì mua lá khô về sắc uống, các bạn có thể lựa chọn các dạng bào chế rất tiện dụng từ trinh nữ hoàng cung như trà túi lọc, cao lỏng, hay các loại thực phẩm chức năng.
&r Tham vấn y khoa: Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh · Nội khoa - Nội tổng quát · Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh
Cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì?
Tác dụng của cây trinh nữ hoàng cung đã được nhiều nghiên cứu hiện đại chứng minh, bao gồm:
Điều trị suy giảm miễn dịchDịch chiết nước chứa yếu tố kích hoạt tế bào lympho T, có tiềm năng để điều trị các trường hợp suy giảm miễn dịch như ung thư, bệnh bạch cầu và AIDS.
Ổn định tế bào Mast trong điều trị dị ứngLà nhờ tác dụng của glucan A và phosphatidyllycorine, giúp bảo vệ chống lại sự suy giảm của hàng loạt tế bào cũng như những thế bào Mast nhạy cảm. Điều này cũng lý giải kinh nghiệm sử dụng trinh nữ hoàng cung trong y học Ayurvedic, chữa trị những rối loạn dị ứng.
Phì đại tuyến tiền liệt lành tínhChu kỳ sử dụng 21 ngày, nghỉ 7 ngày dịch chiết từ thảo dược này cho thấy 92.6% bệnh nhân tham gia nghiên cứu giảm kích thước tuyến tiền liệt và triệu chứng bệnh.
Chống virus
Củ trinh nữ hoàng cung có lectin amaryllidaceae, liên kết với mannose một lá mầm. Chất này có tiềm năng kháng virus đáng kể trong ống nghiệm và không gây độc tính cho thận của khỉ xanh châu Phi.
Chống khối uDịch chiết nước có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư ở chuột, điều hòa miễn dịch.
Chống ung thư tuyến tiền liệtDịch chiết nước ở một nồng độ phù hợp giúp ức chế đáng kể sự phát triển của khối u, phục hồi chức năng miễn dịch.
Chống oxy hóaCây trinh nữ hoàng cung tích cực thu gom gốc tự do peroxyl khi thử nghiệm trong ống nghiệm.
Chống viêm
Dịch chiết nước chống viêm mạnh bằng cách ngăn ngừa kích hoạt enzym IDO và tiết neopterin do mitogen gây ra.
7 dịch chiết methanol có khả năng ức chế mạnh đến trung bình đối với NF – k
B – một yếu tố trung gian gây viêm.
Dịch chiết methanol từ lá trinh nữ hoàng cung.
Tăng khả năng đông máuNhờ một lectin từ loài cây này.
Chống khối u đại thực bào ở phúc mạcAlkaloid có khả năng ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư hạch theo nhiều con đường.
Tiêu huyết khốiDịch chiết methanol của lá cây có hoạt tính làm tan cục máu đông đáng kể trong ống nghiệm.
Giảm đau, chống viêmDịch chiết nước từ lá khô có tác dụng giảm đau và chống viêm.
Kháng khuẩnChiết xuất Metanol thô của lá có hoạt tính kháng E.coli mạnh, chống viêm đáng kể với tình trạng giảm trương lực và cảm ứng nhiệt; dịch chiết trong một số dung môi khác có đặc tính độc tế bào từ nhẹ đến trung bình.
Cây và lá trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì?
Trong dân gian, cây này được dùng để chữa u xơ, ung thư vú, ung thư cổ tử cung, ung thư tuyến tiền liệt. Cũng có người dùng dược liệu này để điều trị ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư gan và chữa đau dạ dày.
Ở các tỉnh phía nam, cây được dùng phổ biến chữa bệnh đường tiết niệu. Nó còn được khuyến khích dùng trong thời kỳ mãn kinh để giảm những cơn bốc hỏa, tăng sức khỏe tử cung, hạn chế đau bụng kinh ở phụ nữ trẻ.
Lá trinh nữ hoàng cung chữa bệnh gì? Lá và thân hành giã nát, hơ nóng dùng xoa bóp ngoài da để làm sung huyết da chữa tê thấp, nhức.
Ở Ấn Độ, người dân dùng thân hành của cây xào nóng, giã rồi đắp để trị thấp khớp, mụn nhọt hay áp xe. Dịch ép từ lá làm thuốc nhỏ tai chữa đau tai. Củ rang bôi ngoài da giúp giảm đau trong bệnh thấp khớp. Một số bộ lạc của đất nước này dùng nước ép củ để làm thuốc chống viêm ruột.
Ở Campuchia, tác dụng của cây trinh nữ hoàng cung được dùng để điều trị bệnh phụ khoa.
Y học cổ truyền Trung Quốc ứng dụng thảo dược này nhờ đặc tính kháng khối u và kháng virus của nó.
Y học Ayurveda sử dụng trong điều trị bệnh trĩ, sốt và đau tai.
Liều dùng
Liều dùng của dược liệu có thể khác nhau tùy theo từng đối tượng. Liều lượng dựa trên tuổi, tình trạng sức khỏe và một số vấn đề cần quan tâm khác. Bạn hãy thảo luận với thầy thuốc và bác sĩ để tìm ra liều dùng thích hợp.
Liều dùng thông thường của trinh nữ hoàng cung
Cách sử dụng cây trinh nữ hoàng cung tươi theo kinh nghiệm dân gian là: dùng 3-5 lá trinh nữ hoàng cung thái nhỏ mỗi ngày, sao vàng sắc lấy nước uống.
Cách dùng, dạng dùng
Một số bài thuốc dân gian có cây trinh nữ hoàng cung
1. Giảm đau khớp, chữa chấn thương, tụ máu bầm Hái lá tươi đem về rửa sạch, xào nóng, đắp vào khu vực cần điều trị. Củ (thân hành) trinh nữ hoàng cung, huyết giác, lá cối xay, dây đau xương mỗi loại 20g và quốc lão 6g. Sắc nước uống, mỗi ngày 1 thang. Lấy thân hành của cây trinh nữ hoàng cung về đem nướng cho nóng. Giã dập ra và đắp ngay vào nơi bị sưng đau, có máu bầm. Thực hiện mỗi ngày 2–3 lần. 2. Chữa viêm loét dạ dày, u vú Hái 3 lá tươi đem về rửa sạch, cắt khúc ngắn. Cho vào nồi sắc với 2 chén nước đến khi cạn còn nửa chén. Chia thuốc làm 3 phần uống sau bữa ăn chính trong ngày. Dùng 200g lá khô sắc uống tương tự như khi dùng lá tươi.Một liệu trình điều trị bệnh kéo dài 20–25 ngày. Sau đó nghỉ 10 ngày rồi tiếp tục uống liệu trình mới.
4. Trị viêm họng hạt Kết hợp 1/3 lá trinh nữ hoàng cung tươi và 3g rễ cây dằng xay. Đem rửa và ngâm qua nước muối pha sẵn cho sạch. Khi bị viêm họng hạt lấy nhai với vài hạt muối ăn, nuốt nước từ từ cho thấm vào cổ họng, bỏ bã. 5. U xơ tuyến tiền liệt, rối loạn tiểu tiện ở người cao tuổi Sắc 20g lá uống làm 2–3 lần trong ngày. Lá trinh nữ hoàng cung 20g, xa tiền tử 12g, hương tư tử 6g. Sắc nước uống, mỗi ngày dùng 1 thang. 6. U xơ tử cung, rong kinh, chảy máu âm đạo, đau bụng dưới Lấy 20g lá trinh nữ hoàng cung tươi sắc uống vài lần trong ngày cho hết. Hương tử tư 6g, lá trắc bách 12g (sao đen), lá trinh nữ hoàng cung 20g. Đem thuốc sắc uống ngày 1 thang. 7. Trị mụn nhọt Lấy một ít lá hoặc củ của cây trinh nữ hoàng cung, giã nát rồi đắp vào khu vực bị mụn nhọt. Trinh nữ hoàng cung và bèo cái mỗi loại 20g, cườm thảo đỏ 6g. Mỗi ngày sắc 1 thang, chia thuốc uống vào buổi sáng, trưa, tối. Lá trinh nữ hoàng cung 20g, cườm thảo đỏ 6g, kim ngân hoa 20g. Sắc thuốc chia làm 2–3 lần uống, mỗi ngày 1 thang. 8. Hỗ trợ điều trị ung thư vú, đại tràng, cổ tử cung Lá trinh nữ hoàng cung và nga truật mỗi vị 20g, lá đu đủ (phơi khô) 50g, xuyên điền thất 10g. Cho thuốc vào siêu, thêm 3 chén nước sắc lấy 1 chén. Chia thuốc làm 3 phần uống sau các bữa ăn chính.
Lưu ý, thận trọng
Lưu ý khi uống trinh nữ hoàng cung
Kiêng ăn rau muống, đậu xanh trong quá trình sử dụng. Không tự ý dùng dược liệu này chữa bệnh mà chưa thông qua ý kiến thầy thuốc, bác sĩ. Việc dùng không đúng liều lượng hoặc phối hợp sai vị có thể gây nguy hại cho sức khỏe.Cây Crinum latifolium L rất giống với náng hoa trắng hoặc cây lan huệ. Bạn có thể dựa vào những đặc điểm sau để phân biệt các loại cây này nhằm tránh bị ngộ độc:
Cây náng hoa trắng: Loại cây này cũng thân hành nhưng hình dáng thuôn dài chứ không tròn như thân cây trinh nữ hoàng cung. Lá náng cũng dày hơn, to, sắc xanh đậm hơn. Hoa màu trắng. Cây lan huệ: Lá màu xanh đậm, dày, bản hẹp và không có gợn sóng ở hai bên mép. Thân cao hơn trinh nữ hoàng cung, cánh hoa màu trắng xanh, mùi rất thơm. Nhụy hoa lan huệ có màu đỏ tía trong khi nhụy hoa trinh nữ hoàng cung lại có màu trắng.Mức độ an toàn
Không nên dùng dược liệu này cho phụ nữ đang mang thai hay người đang bị suy giảm chức năng gan, thận nặng.
Xem thêm: Những nguyên liệu đơn giản kết hợp với mật ong giúp bạn giảm cân hiệu quả
Tương tác có thể xảy ra khi dùng trinh nữ hoàng cung
Cây có thể xảy ra tương tác với một số thuốc, thực phẩm chức năng hay dược liệu khác mà bạn đang sử dụng. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc thầy thuốc trước khi muốn sử dụng trinh nữ hoàng cung.
Lưu ý: Mặc dù cây trinh nữ hoàng cung đã được chứng minh mang lại nhiều lợi ích và an toàn cho sức khỏe nhưng bạn vẫn nên tham khảo ý kiến chuyên môn từ bác sĩ trước khi sử dụng nhé!