-In lần đầu trong tập “hoa dọc chiến hào” (1968)
-Chủ đề: ca ngợi vẻ đẹp của người phụ nữ trong tình yêu với tất cả sự dịu dàng, đằm thắm, thết tha, sôi nổi và chung thuỷ.
Bạn đang xem: Phân tích bài thơ "sóng" của xuân quỳnh hay nhất
– Hình ảnh có thực trong thế giới tự nhiên, sống động, gợi cảm.
– Hình tượng nghệ thuật độc đáo, xuyên suốt bài thơ, mang tính ẩn dụ để diễn đạt tình yêu của người phụ nữ.
Cảm nhận văn bảnNét đẹp hình tượng sóngSóng là gương mặt, là nhịp thở, là mạch đập con tim của biển cả. Sóng hiền hòa dịu êm nhưng có lúc phong ba dữ dội. Sóng cứ vỗ vào bờ triền miên như nỗi nhớ tình yêu không bao giờ tắt. Xuân Quỳnh đã tìm thấy ở sóng một yù nghĩa ẩn dụ cho tình yêu mãnh liệt. Hay nói khác đi Xuân Quỳnh đã lấy sóng biển để biểu lộ sóng tình của người con gái đang yêu.
Hình tượng sóng được lặp lại nhiều lần trong bàiToàn bộ bài thơ, sóng được lặp đi lặp lại hơn mười lần, với những vị trí khác nhau: đầu, giữa hay cuối câu, với mục đích tái hiện lại những vẻ đẹp khác nhau, những trạng thái khác nhau của sóng, và những đối cực của nó: “dữ dội – dịu êm”, “ồn ào – lặng lẽ”, “sóng ngày xưa – sóng ngày sau”, “sóng ở dưới lòng sâu – sóng ở trên mặt nước”… Sóng được soi chiếu ở nhiều góc độ làm cho sóng mang vẻ đẹp phong phú, đa dạng, vừa thực vừa ảo.
Cùng song song tồn tại với hình tượng “sóng” là “em”, hai hình tượng này soi rọi vào nhau trong biển lớn của tình yêu. Vì vậy thật khó phân biệt, đâu là trăn trở của “sóng”, đâu là nhịp đập trái tim “em”.
Đặc tính của sóng cũng là của người con gái đang yêu (khổ 1, 2, 3)“Dữ dội và dịu êm
Ồn ào và lặng lẽ”
Xuân Quỳnh đã khám phá ra hai mặt đối lập nhau của sóng và khéo léo liên kết những mặt đối lập ấy bằng hai từ “và” cùng bốn tính từ liên tiếp “dữ dội, dịu êm, ồn ào, lặng lẽ”, làm cho câu thơ trở nên gợi hình. Sóng ngoài đại dương rất dữ dội, cuồng nộ nhưng khi hôn lên bờ cát trắng thì thật êm dịu. Sóng ngoài đại dương thật ồn ào nhưng khi vỗ bờ thật lặng lẽ. Vậy sóng mang lại hai trạng thái trái ngược nhau: “dữ dội – dịu êm”, “ồn ào – lặng lẽ”. Trạng thái dđối lập của sóng cũng như muôn vạn trạng thái khác của thiên nhiên đất trời: ngày – đêm, buồn – vui, sống – chết… Từ đó giúp ta liên tưởng đến quy luật của tình yêu, tình yêu là sự dung hòa những sắc thái tình cảm tưởng chừng như đối lập nhưng lại rất thống nhất (buồn mà vui, giận mà thương, xa mà gần…). Tính khí của người con gái khi yêu cũng giống như sóng, như quy luật của tình yêu, nó mang nhiều trạng thái đối lập nhau. Vì vậy, theo nhà thơ, muốn hiểu được tình yêu của người thiếu nữ, người thanh niên phải vượt qua vẻ bề ngoài thất thường, nông nổi của người con gái (vui đó rồi buồn đó) thì sẽ khám phá được cái dịu dàng, bí ẩn của người con gái.
“Sông không hiểu nổi mình
Sóng tìm ra tận bể”
Câu thơ mang hình ảnh nhân hóa “sông không hiểu nổi mình” cho nên “sóng tìm ra tận bể” như một lời khẳng định, sóng ở sông không thể là sóng lớn, muốn biết sóng lớn như thế nào thì phải ra biển, cũng giống như người con gái, khi trái tim đã biết đập “những nhịp đập không bình thường”, họ thường khát khao vượt qua cái giới hạn chật chội của gia đình để đi tìm nửa kia của đời mình. Hai tâm hồn tìm đến nhau, yêu nhau để hiểu nhau nhiều hơn và cũng là để hiểu mình. Bởi vì ta chỉ hiểu được giá trị đích thực của mình trong mặt người yêu ta. Đây là quan niệm mới của Xuân Quỳnh: yêu là tự nhận thức và vươn tới cái cao cả, là quy luật của tự nhiên và quy luật của cuộc sống, Xuân Quỳnh đã thể hiện khát vọng cháy bỏng của tình yêu nói chung và người phụ nữ nói chung.
“Ôi! Con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ”
Cụm từ chỉ thời gian vĩnh hằng “ngày xưa”, “ngày sau” được kết nối với từ “và” cùng từ khẳng định “vẫn thế” nhằm kết nối thời gian, kết nối lịch sử tồn tại của sóng, cũng là lịch sử tình yêu của loài người. Sóng mãi mãi trường tồn với thời gian, cũng như con người, “nỗi khát vọng tình yêu” là nỗi khát vọng của tôi, của anh, của bạn, của thế giới loài người ai cũng đều có khát vọng yêu và được yêu. Nhưng nỗi khát vọng ấy rõ nét nhất, mãnh liệt nhất là ở tuổi trẻ “bồi hồi trong ngực trẻ”. Từ đó, ta hiểu rằng, tình yêu là điểm sáng để con người hăng say sống, chiến đấu, lao động và học tập.
Nghĩ về sóng, về cội nguồn tình yêu (khổ 4)“ Trước muôn trùng sóng bể
Em nghĩ về anh, em
Em nghĩ về biển lớn
Từ nơi nào sóng lên?
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu?
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau”
Với cấu trúc điệp từ ngữ “em nghĩ về” và hàng loạt câu hỏi tu từ “từ nơi nào sóng lên”, “gió bắt đầu từ đâu”, “em cũng không biết nữa”, “khi nào ta yêu nhau” nhằm thể hiện sự trăn trở của người con gái khi yêu. Trước không gian rộng lớn “muôn trùng sóng bể”, người con gái băn khoăn nghĩ về sự trường tồn của đại dương, nghĩ về nguyên nhân kì diệu nào mà sóng lên. Từ sự bí ẩn của thiên nhiên, người con gái nghĩ về tình yêu của mình (về anh, về em, về thời điểm và lí do quen nhau). Khi yêu người con gái có nhu cầu tìm hiểu, phân tích và lí giải về cội nguồn tình yêu. Tâm trạng băn khoăn này từ ngàn xưa đã có trong ca dao “gió sao gió mát sau lưng – dạ sao dạ nhớ người dưng thế này” hay Xuân Diệu đã từng thốt lên “làm sao cắt nghĩa được tình yêu”. Riêng câu thơ “em cũng không biết nữa – khi nào ta yêu nhau” thể hiện sự đầu hàng, bất lực trên hành trình tìm kiếm cội nguồn tình yêu.. Tình yêu là câu chuyện của trái tim, “nào ai biết chiều sâu và bến bờ của nó” (Tago), chính sự bất lực của lí trí cuộc người con gái phải lắc đầu thật dễ thương “em cũng không biết nữa” “khi nào ta yêu nhau”.
Tóm lại: hai khổ thơ trên thể hiện tâm trạng của người con gái khi yêu thường trăn trở đi tìm nguồn cội của tình yêu, nhưng không có lời giải đáp, vì tình yêu không theo quy luật của lí trí.
I. Tìm hiểu chung để phân tích Sóng Xuân QuỳnhII. Phân tích Sóng Xuân Quỳnh chi tiết
III. Tổng kết bài phân tích Sóng Xuân Quỳnh
Phân tích Sóng Xuân Quỳnh sẽ cho chúng ta cảm nhận được những cảm xúc tinh tế và mãnh liệt trong tình yêu của người phụ nữ. Tình yêu là một đề tài muôn thuở mà con người ta bàn luận chưa bao giờ thấy chán và khi tình yêu đưa vào thơ ca cũng vậy – ở đó chỉ có sự thú vị, sự xúc cảm chân ái nhất với tác phẩm và nhà thơ mà thôi. Cùng Kiến Guru cảm nhận bài thơ Sóng dưới đây nhé.
I. Tìm hiểu chung để phân tích Sóng Xuân Quỳnh
Mở bài Sóng cần giới thiệu thông tin sơ lược về tác giả và tác phẩm:
1. Tác giả
– Xuân Quỳnh (1942-1988) là nữ thi sĩ nổi tiếng trong nền thơ ca Việt Nam.
Sóng dịu êm
=> Nghệ thuật tương phản được sử dụng đầy tinh tế và sáng tạo.
-> Tác giả dùng nét đối lập để thể hiện hai trạng thái tâm lý ngược nhau vừa là biểu hiện tự nhiên của con sóng muôn đời vẫn thế, gợi liên tưởng tâm lý người phụ nữ trong tình yêu cũng luôn thay đổi thất thường, đối nghịch nhau đến khó hiểu (khi mãnh liệt khi lại dịu dàng). Những biểu hiện tâm lý khác thường của người phụ nữ ấy vừa đa dạng mà vừa phức tạp toát ra từ trái tim tôn thờ tình yêu và khao khát được yêu thương.
– Bộ ba “sông”, “sóng”, “bể” hỗ tương cho sự tồn tại của nhau : Sông và bể tạo nên cuộc đời sóng, nhưng sóng chỉ thực sự là mình, được sống với cuộc đời thực của mình và được tự do bay nhảy khi sóng hòa vào với biển khơi bao la, rộng lớn.
=> Cuộc hành trình của sóng luôn không ngừng khám phá chính mình, còn người phụ nữ luôn tìm kiếm, khát khao vươn tới những giá trị tuyệt vời, đích thực trong tình yêu của người phụ nữ, mạnh mẽ bứt phá những quy luật cũ, mở toang không gian chật hẹp để vươn tới một không gian lớn lao hơn.
“Ôi con sóng… và ngày sau vẫn thế”
– Thán từ “ôi”: Nét nồng nàn, nữ tính trong giọng thơ Xuân Quỳnh, là tiếng lòng đầy thổn thức yêu đương từ trái tim chân thành của người phụ nữ đang đắm chìm trong tình yêu.
– Nghệ thuật đối lập “ngày xưa” – “ngày sau”: sự đối lập khẳng định sự trung thành, nhất quán.
=> Sóng vẫn luôn dạt dào, sôi nổi dù ngày xưa hay sau này. Đó cũng là bản tính của người phụ nữ mãi trường tồn với thời gian.
“Nỗi khát vọng tình yêu… ngực trẻ”
– “Bồi hồi”: trạng thái tâm lý bất định, thể hiện rõ nét sự nôn nao, khắc khoải, da diết của tình yêu trọn đời, trọn kiếp đang cháy trong “ngực trẻ”.
=> Tình yêu tuổi trẻ song hành trong từng câu chữ cùng con sóng để thấy rằng khát vọng tình yêu tuổi trẻ đời đời vẫn mãnh liệt và đắm say đến thế.
2. Những suy nghĩ trăn trở về cội nguồn tình yêu trong khổ 3 và 4
– Chính vì tác giả cũng “Không hiểu nổi mình” nên bà đặt ra những thắc mắc về biển cả và tình yêu.
– Trong đoạn này, nhà thơ sử dụng điệp ngữ “em nghĩ về” và câu hỏi tu từ “Từ nơi nào sóng lên”
-> Một niềm khát khao tự nhận thức bản thân, nhưng tác giả chỉ dừng lại ở đó vì còn nặng long đi tìm câu trả lời cho nguồn gốc của tình yêu.
“Em cũng không biết nữa – Khi nào ta yêu nhau”
-> Người phụ nữ thể hiện rõ nỗi băn khoăn về khởi nguồn của tình yêu và thể hiện tâm lý hồn nhiên, nữ tính của tác giả.
– Xuân Quỳnh đã lấy chính quy luật tự nhiên để tìm ra nguồn gốc của sóng, của tình yêu, gợi lên những bí ẩn của tình yêu cần khám phá.
“Sóng bắt đầu từ gió”
“Gió bắt đầu từ đâu?”
“Em cũng không biết nữa”
-> Tình yêu thường đến rất bất ngờ mà ta khó lòng sắp xếp “một kịch bản” cho điều kỳ diệu đó được, tình yêu sẽ đến một cách tự nhiên mà không báo động trước.
“Khi nào ta yêu nhau”
-> Nhân vật trữ tình đang băn khoăn tự hỏi chính mình một câu hỏi mà vốn muôn đời nào ai lý giải được khi đã dấn thân vào vòng xoáy tình yêu.
3. Nỗi nhớ và lòng thủy chung của người con gái khi yêu trong khổ 5 và 6
– “Dưới lòng sâu”, “trên mặt nước”: Nghệ thuật tương phản, gợi mở trên nhiều không gian và phạm vi đa dạng khác nhau.
– “Ngày” – “đêm”: thời gian cũng linh động đa dạng khác nhau.
– “Ngày đêm không ngủ được”
=> Từng câu từ thấm đẫm nỗi nhớ dạt dào, da diết, triền miên của sóng với bờ hay của người phụ nữ với tình yêu.
– Người phụ nữ không còn giấu diếm nỗi nhớ của mình thêm được nữa mà trực trào ra bên ngoài cử chỉ, điệu bộ, thói quen hàng ngày một cách trực tiếp, chân thành và, mạnh dạn.
“Lòng em nhớ đến anh”
“Cả trong mơ còn thức”
-> Cách nói thậm xưng thể hiện nỗi nhớ trực trào mãnh liệt bao trùm cả không gian và thời gian, không còn biên giới nào chế ngự được sự bao vây của nỗi nhớ.
– Nghệ thuật tương phản “xuôi – ngược”, “bắc – nam”: Hành trình của con sóng lăn lộn ngược xuôi, vẫy vùng ngoài biển lớn cũng như hành trình tình yêu mà người phụ nữ đang kiếm tìm giữa cuộc đời quá rộng, vô chừng.
=> Đó là tất cả tình cảm thủy chung nơi người con gái với người mình yêu thương. Dù là ở đâu, đi đâu, dù xuôi dù ngược trong bốn phương tám hướng chân trời thì cũng chỉ hướng về một phương anh duy nhất.
4. Khát vọng tình yêu vĩnh cửu trong khổ 7,8 và 9
– “Con nào chẳng tới bờ … Dù muôn vời cách trở”: Đó vốn là quy luật muôn đời của thiên nhiên, cũng giống như “em” – dù tình yêu có trải qua bao thăng trầm, ngọt bùi, cay đắng thì em cũng vẫn hướng về phương anh với một tình yêu thủy chung duy nhất và em tin bằng tình yêu chân thành rồi sẽ có trái ngọt hoa thơm.
=> Người phụ nữ đang ấp ủ niềm tin, niềm hy vọng vào một hạnh phúc tương lai tuyệt vời, vào cái đích mật ngọt kết tinh của một tình yêu vĩ đại như con sóng kia rồi cũng sẽ tới bờ dù qua bao cách trở.
– “Cuộc đời tuy dài thế / Năm tháng vẫn đi qua”: chính cuộc đời hữu hạn mang đến cho ta cảm giác thật cô đơn và nhỏ bé, bắt đầu có những nỗi lo âu về sự hữu hạn của tình yêu trước sự vô cùng của thời gian, cuộc đời.
– “Như biển kia … bay về xa”: người phụ nữ bắt đầu sợ sự đổi thay nơi lòng người khó mà biết trước được. Nhưng khi vượt qua bao phong ba bão táp, qua những hoài nghi, những đổi thay để theo đuổi sự tích cực trong tình yêu và luôn hướng về nhau, cùng nhau phát triển thì tình yêu sẽ có thêm dư vị, sẽ đẹp và đáng trân trọng hơn.
=> Đó là khát khao mãnh liệt và chính đáng của người phụ nữ mong muốn được sống hết mình trong “biển lớn tình yêu” và khát khao hòa nhập tình yêu riêng tư nhỏ bé của mình trong tình yêu chung bao la, rộng lớn.
III. Tổng kết bài phân tích Sóng Xuân Quỳnh
1. Giá trị nội dung
Xuân Quỳnh luôn có những rung cảm tình yêu rất đời thường mà rất riêng và ta cũng cảm nhận được điều đó qua bài thơ Sóng của bà. Bà chúa thơ tình thể hiện những cảm xúc, rung động tinh tế và những nét đặc trưng trong tình yêu của người phụ nữ mà ta đều thấy mình trong đó. Cảm nhận bài thơ Sóng Xuân Quỳnh còn cho ta thấy được quan niệm tình yêu mới mẻ của Xuân Quỳnh, vượt qua mọi rào cản, hủ tục và quan niệm xưa cũ của xã hội để sống hết mình với tình yêu và luôn khao khát một tình yêu đích thực, chân thành.
2. Gía trị nghệ thuật
– Các biện pháp nghệ thuật được sử dụng linh hoạt, đa dạng như: tương phản – đối lập, ẩn dụ, nhân hóa.
– Ngôn từ giản dị nhưng giàu sức gợi mở, liên tưởng.
– Thể thơ ngũ ngôn liền mạch.
Xem thêm:
Phân tích Sóng Xuân Quỳnh xong bạn có cảm nhận được tiếng sóng lòng mình cũng đang thổ lộ điều gì đó với bạn về ai đó, về mối tình nào đó chăng và bạn có tự thấy mình trong chính từng dòng thơ của Xuân Quỳnh? Tham khảo bài phân tích của Kiến Guru để xem chúng ta có chung cảm nhận không nhé.