Đau bụng là tình trạng nhiều người gặp phải trong cuộc sống thường ngày. Đa số các trường hợp không quá nguy hiểm, có thể điều trị. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, đau bụng chính là cảnh báo sớm của những căn bệnh nguy hiểm. Theo dõi bài viết dưới đây để nhận diện các loại đau bụng, nguyên nhân và cách điều trị của chúng


Đau bụng là gì?

Đau bụng là một triệu chứng khi người bệnh cảm thấy đau hoặc khó chịu ở toàn bộ phần bụng (khu vực dưới xương sườn và trên xương chậu). Bên cạnh đó, đau bụng cũng có thể xảy ra cùng lúc với các triệu chứng khác như: táo bón, tiêu chảy, nôn, chướng bụng, đầy hơi…..

Bạn đang xem: Nguyên nhân gây đau bụng kéo dài

Đau bụng có nhiều loại bao gồm:

Đau bụng cấp tính, cơn đau có thể kéo dài trong khoảng thời gian không quá một tuần
Đau bụng mãn tính là cơn đau liên tục hoặc tái phát, kéo dài ít nhất trong 3 tháng hoặc lâu hơn
Đau bụng tiến triển là cơn đau trở nên tồi tệ hơn theo thời gian, thường đi kèm với các triệu chứng khác. Đau bụng tiến triển thường là một dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng hơn.

Nguyên nhân gây đau có thể là do các cơ quan trong ổ bụng như: dạ dày, gan, túi mật, lách, tụy, ruột… bị viêm, căng giãn hoặc chảy máu. Ngoài ra, trong một vài trường hợp, đau bụng còn là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý rối loạn chuyển hóa toàn thân.

Nhìn chung, đa số tất cả mọi người đều từng trải qua tình trạng đau bụng ít nhất một lần trong đời, nhưng hầu hết không quá nghiêm trọng, có thể điều trị được. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đau bụng cũng có thể là triệu chứng cảnh báo của một bệnh lý nguy hiểm. Điều quan trọng là mọi người cần nhận ra những dấu hiệu, triệu chứng nghiêm trọng và tiến hành thăm khám với bác sĩ sớm.

Vị trí đau bụng cảnh báo những bệnh lý khác nhau


*

Đau bụng ở những vị trí khác nhau cảnh báo những bệnh lý khác nhau


Trong y học, ổ bụng được chia thành 2 vùng chính: vùng trên rốn gọi là thượng vị, vùng dưới rốn gọi là vùng hạ vị, tương ứng với mỗi vùng sẽ có những cơ quan nội tạng tương ứng. Vì thế khi người bệnh có thể dựa vào vị trí cơn đau bụng để phán đoán vùng nội tạng đang bị tổn thương bên trong, cụ thể:

Đau ở bụng trên bên phải: thường do giun chui ống mật, viêm màng phổi bên phải, viêm bể thận của thận bên phải, viêm gan, ung thư gan…Đau ở bụng trên bên trái: đa phần nguyên nhân do viêm tuyến tụy cấp, viêm màng phổi dưới bên trái, viêm bể thận của thận bên trái, thậm chí ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng…Đau ở chính giữa bụng trên: đây là tình trạng thường thấy trong bệnh viêm dạ dày cấp tính, viêm loét đường tiêu hóa, viêm màng tim…Đau ở bụng dưới bên phải: có thể do ký sinh trùng amip, viêm ruột thừa cấp tính…Đau ở bụng dưới bên trái: thường do bệnh lỵ trực khuẩn, bí đại tiện…Đau xung quanh rốn: nguyên nhân thường do giun đũa, dị ứng thức ăn, viêm ruột, viêm ruột non do xuất huyết cấp tính, lồng ruột, tắc ruột, thủng ruột, viêm phúc mạc….Đau ở bụng và vùng thắt lưng: có thể gặp trong trường hợp viêm bể thận, sỏi thận.

Những triệu chứng đi kèm với đau bụng cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng

Đau bụng có thể khác nhau về cảm giác, cơn đau có thể âm ỉ hoặc có cảm giác nóng rát, cơn đau cũng có thể lan ra sau lưng hoặc các bộ phận khác của cơ thể. Đau bụng cũng có thể khác nhau về cường độ, thời gian và tần suất. Cơn đau bụng có thể xuất hiện đột ngột, tự thuyên giảm hoặc ngày càng nặng hơn. Tuy nhiên vẫn có một số triệu chứng đi kèm với cơn đau bụng mà người bệnh nên chú ý, cụ thể:

Đau bụng đi kèm với ớn lạnh, run rẩy

Đau bụng kèm theo lạnh người, run rẩy hoặc rùng mình đặc biệt cảm giác đau nhiều ở hố chậu và bụng dưới thường là những triệu chứng cảnh báo nhiều bệnh lý nguy hiểm như: viêm ruột thừa, viêm đại tràng cấp do amip, thủng ruột do thương hàn, tắc ruột, cơn đau quặn thận, ở nữ giới có thể các bệnh lý phụ khoa như nang buồng trứng bị xoắn,…

Bên cạnh đó, những người bị đau bụng kèm theo lạnh người thường bị nhiễm vi khuẩn hoặc virus, gây viêm và kích ứng ở đường tiêu hóa hoặc tiết niệu.

Ngoài ra, theo các chuyên gia y tế, tình trạng đau bụng kèm theo lạnh người còn có thể do các nguyên nhân khác như nhiễm độc chì, dị ứng, thiếu canxi hoặc do các bệnh nhiễm khuẩn khác như: cảm, sốt rét, thương hàn…

Đau bụng theo từng cơn

Nếu bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bụng quằn quại, dữ dội từng cơn liên tục và kéo dài thì bệnh nhân không nên chủ quan, bởi vì đó có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý bao gồm: 

Nhiễm giun: Bệnh nhân có thể đau bụng từng cơn trong trường hợp có giun ký sinh trong bụng. Đặc biệt, nếu giun chui vào ống mật sẽ gây ra đau bụng trên, đau dữ dội từng cơn và toát mồ hôi nhiều.Hội chứng ruột bị kích thích do viêm đại tràng: Nguyên nhân do viêm đại tràng co thắt do rối loạn chức năng nhưng chưa có tổn thương. Triệu chứng điển hình của bệnh là đau quặn bụng hoặc đau âm ỉ thành từng cơn, có thể sờ thấy cục cứng ở bên phải bụng, kèm theo táo bón hoặc tiêu chảy, đi ngoài ra máu.Các bệnh lý về gan mật tụy: Các bệnh liên quan đến gan mật có triệu chứng đau bụng dữ dội hoặc đau âm ỉ từng cơn, tùy theo tình trạng bệnh có thể kể đến như: áp xe gan, túi mật, sỏi túi mật, sỏi ống mật, viêm tụy, cơ hoành co thắt, viêm ruột thừa…Các bệnh phụ khoa: Nếu xảy ra tình trạng bụng đau từng cơn dữ dội liên tục, nhất là đến thời kỳ kinh nguyệt, cùng với đó là các triệu chứng nặng nề, tức căng, rối loạn kinh nguyệt có thể là dấu hiệu bệnh nhân mắc các bệnh phụ khoa như: lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, u nang buồng trứng, ung thư buồng trứng….Viêm vùng chậu: với các dấu hiệu như thường xuyên đau bụng dưới từng cơn cùng với cảm giác buồn tiểu, đau vùng tử cung… 

Đau bụng về đêm

Đây là tình trạng xảy ra khá phổ biến nhưng cũng là dấu hiệu cảnh báo một vài nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe, cụ thể:

Loét ở dạ dày, ruột: Cơn đau bụng có thể trở nên nghiêm trọng hơn sau khi ăn cũng như khi đói và ban đêm thường là khoảng thời gian thích hợp cho tình trạng này xảy ra, một số tác nhân có thể gây ra tình trạng này như: nhiễm vi khuẩn H. pylori, lạm dụng hoặc sử dụng kéo dài các thuốc chống viêm không steroidSỏi mật: túi mật là một cơ quan nhỏ bên dưới gan có nhiệm vụ giải phóng mật, phục vụ cho quá trình tiêu hóa. Khi dịch mật tích tụ đủ lâu, sẽ hình thành nên các khối sỏi cứng. Khi sỏi mật gây tắc nghẽn trong hệ thống ống của túi mật, gan hoặc tuyến tụy sẽ gây ra cơn đau bụng về đêm. Tình trạng sẽ trở nên nghiêm trọng hơn sau những bữa ăn nhiều chất béoSỏi thận: Khi sỏi thận bắt đầu từ thận di chuyển vào niệu quản, người bệnh có thể bị đau đột ngột, dữ dội ở lưng. Cơn đau đó có thể lan đến khu vực dạ dày và bụng về ban đêm.Hội chứng ruột kích thích: cảm giác đau bụng về đêm bên cạnh những triệu chứng khác, chẳng hạn như đầy bụng, ợ hơi… sau khi ăn. Hội chứng tiêu hóa này khá phổ biến, nhất là đối với những người dưới 50 tuổi.Do đau bụng kinh hoặc lạc nội mạc tử cung: tình trạng đau bụng, đầy hơi và khó chịu thường xảy ra trong kỳ kinh nguyệt, khi niêm mạc tử cung bị bong ra. Bên cạnh đó, nếu bệnh nhân bị lạc nội mạc tử cung các mô của niêm mạc tử cung sẽ phát triển quá mức bên ngoài tử cung, gây đau bụng kéo dài.Viêm ruột thừa: Tình trạng này thường hiếm gặp với triệu chứng đau bụng dữ dội xảy ra đột ngột và không có lý do rõ ràng 

Có thể thấy, đau bụng có thể là triệu chứng của các bệnh thông thường, nhưng cũng có thể là những dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm khác. Chính vì vậy, người bệnh cần chú ý quan sát các dấu hiệu kèm theo, và tiến hành thăm khám để được bác sĩ chẩn đoán nguyên nhân bệnh lý một cách chính xác nhất. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bệnh nhân mau chóng hồi phục sức khỏe.

Những dấu hiệu đau bụng cần đi khám ngay

Trong trường hợp cơn đau bụng kéo dài nhiều ngày hoặc kèm bất kỳ triệu chứng nào sau đây thì nên đến khám với bác sĩ chuyên khoa:

Đau bụng kéo dài hơn 48 giờ
Táo bón kéo dài
Nôn mửa
Cảm giác nóng rát khi đi tiểu
Sốt
Ăn không ngon
Sụt cân không rõ nguyên nhân

Ngoài ra, các triệu chứng nguy cấp sau có thể cho thấy tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hoặc đe dọa tính mạng, càng nhiều triệu chứng thì tình trạng càng nghiêm trọng:

Bụng căng cứng và chỉ mềm khi chạm vào
Có máu trong phân hoặc chất nôn
Táo bón kèm theo nôn mửa
Khó thở
Chóng mặt
Mệt mỏi hoặc suy nhược cơ thể
Cảm thấy khối phồng trong bụng
Mạch nhanh hoặc thở nhanh
Đau dữ dội lan từ vị trí ban đầu đến các bộ phận khác như ngực, cánh tay, cổ, hàm hoặc vai
Vàng da, vàng mắt

Đau bụng dai dẳng là tình trạng cơn đau bụng kéo dài, thường xuyên tái phát ở bất cứ vị trí nào trong bụng, bao gồm khu vực từ mép dưới của lồng ngực đến tận xương chậu. Các cơ quan tiêu hóa: dạ dày, gan, túi mật, tuyến tụy, ruột non và đại tràng, chiếm phần lớn khoang bụng. Viêm nhiễm, có khối u hoặc những biểu hiện bất thường ở các cơ quan nêu trên đều có thể là nguyên nhân gây đau bụng kéo dài.


1. Nguyên nhân gây đau bụng kéo dài

1.1. Bệnh viêm ruột

Bệnh viêm ruột là bệnh lý mạn tính, hay tái phát, ảnh hưởng tới cả ruột non và ruột già. Theo Cleveland Clinic, hai biến thể của bệnh viêm ruột – viêm loét đại tràng và bệnh Crohn – thường gây ra những cơn đau bụng kéo dài. Viêm loét đại tràng thường ảnh hưởng tới vùng đại tràng và trực tràng. Trong khi đó bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khu vực của đường tiêu hóa, ruột non liên quan nhiều nhất.


*

Bệnh viêm ruột thường gây ra những cơn đau bụng kéo dài


1.2. Bệnh Celiac

Bệnh Celiac hay còn gọi là đường ruột nhạy cảm với gluten. Đây là một rối loạn xảy ra ở ruột non khi ăn phải thức ăn chứa gluten, kích động một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ. Các cấu trúc hấp thụ của ruột non duy trì tổn thương, dẫn đến khả năng giảm đáng kể để hấp thụ chất dinh dưỡng.

Người bệnh thường gặp phải các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, sụt cân… Loại bỏ gluten chế độ ăn uống cho phép xử trí lành tổn thương đường ruột trước và phục hồi hấp thu dinh dưỡng bình thường.

1.3. Viêm tụy mạn tính

Đau bụng dữ dội là một trong những triệu chứng thường gặp của viêm tụy mạn tính. Trong một báo cáo năm 2007, được đăng trên tạp chí American Family Physician, tiến sĩ và các đồng nghiệp báo cáo rằng lạm dụng rượu chiếm khoảng 70 phần trăm các trường hợp viêm tụy mãn tính.

Các nguyên nhân khác bao gồm bệnh tự miễn, xơ nang, suy thận mãn tính, cường cận giáp, xơ gan mật tiên phát và các khối u trong hoặc gần các tuyến tụy. hỗ trợ điều trị thay đổi tùy theo các nguyên nhân cơ bản của tình trạng này.

1.4. Viêm túi mật mạn tính

Các cuộc tấn công túi mật lặp đi lặp lại ở những người bị sỏi mật có thể dẫn đến viêm túi mật kéo dài hay viêm túi mật mạn tính. là viêm túi mật kéo dài một thời gian dài. Tổn thương đối với thành của túi mật dẫn đến một túi mật dày lên, có sẹo. Cuối cùng, túi mật có thể thu nhỏ và mất khả năng lưu trữ và tiết mật.

Cơn đau bụng của viêm túi mật thường là ở khu vực bên phải bụng. Buồn nôn và đau bụng có thể xảy ra nhưng người bệnh không bị sốt. Phẫu thuật cắt bỏ túi mật vẫn là hỗ trợ điều trị dứt khoát cho viêm túi mật mãn tính.

1.5. Viêm loét dạ dày tá tràng

Khi niêm mạc dạ dày bị viêm hoặc sưng sẽ xuất hiện cơn đau. Bên cạnh đó buồn nôn, nôn mửa, đầy hơi, chướng bụng… là những triệu chứng phổ biến của bệnh viêm loét dạ dày.

Các vết loét hoặc vết thương có xu hướng gây đau bụng dữ dội và dai dẳng. Viêm loét dạ dày tá tràng có thể dẫn đến các tình trạng như đầy hơi, khó tiêu và sụt cân. Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra loét dạ dày tá tràng là do vi khuẩn H.P và lạm dụng thuốc chống viêm không steroid.

Tình trạng đau bụng dai dẳng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như hẹp môn vị, xuất huyết tiêu hóa, nguy hiểm hơn nữa sẽ gây thủng dạ dày tá tràng.


*

Các vết loét của viêm loét dạ dày có xu hướng gây đau bụng dữ dội và dai dẳng


1.6. Viêm loét đại tràng chảy máu

Bệnh viêm loét đại tràng thường gây ra hiện tượng đi đại tiện nhầy máu và có thể đau bụng kéo dài. Bệnh khi mới bị dễ nhầm với bệnh nhiễm khuẩn đường tiêu hóa và viêm do ký sinh trùng. Việc nội soi là phương pháp tốt nhất phát hiện bệnh và xử lý kịp thời.

1.7. Bệnh Crohn

Bệnh Crohn gây viêm niêm mạc đường tiêu hóa bất cứ vị trí nào, hay gặp là tổn thương ở đại tràng và ruột non dẫn đến đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy, có thể buồn nôn và nôn. Bệnh có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, sụt cân, kiệt sức, tắc ruột, viêm loét mạn tính, nứt rò hậu môn… Đây có thể là tình trạng nghiêm trọng nhưng các triệu chứng thường không xuất hiện cùng lúc. Phát hiện đúng lúc và điều trị kịp thời giúp người bệnh có thể kiểm soát được triệu chứng.

2. Khi bị đau bụng kéo dài nên xử lý ra sao?

– Trong trường hợp đau bụng kéo dài hơn 3 ngày, bạn nên tìm gặp bác sĩ để thực hiện chẩn đoán và tiến hành điều trị kịp thời trong trường hợp cần thiết.

– Nếu triệu chứng khởi phát do hội chứng tiền kinh nguyệt, rối loạn tiêu hóa hoặc nhiễm giun sán, bác sĩ có thể chỉ định thuốc và hướng dẫn chăm sóc tại nhà.

– Trong trường hợp nguyên nhân do các bệnh lý nguy hiểm như viêm đường dẫn mật, viêm tuyến tụy mãn tính, bệnh Crohn, u nang buồng trứng, viêm phần phụ,… bạn cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ. Ngoài ra ở một số bệnh nhân, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để bảo tồn tính mạng và dự phòng các biến chứng nguy hiểm.

Xem thêm: Top 5 sữa cho trẻ sinh non nhẹ cân, lưu ý khi dùng sữa cho trẻ sinh non nhẹ cân

– Với những trường hợp đau bụng âm ỉ và kéo dài, tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc giảm đau. Tác dụng của thuốc có thể che lấp một số biểu hiện bất thường của cơ thể và gây khó khăn trong việc phát hiện bệnh.


*

Trong trường hợp đau bụng kéo dài hơn 3 ngày, bạn nên tìm gặp bác sĩ để thực hiện chẩn đoán và tiến hành điều trị kịp thời trong trường hợp cần thiết


Có thể thấy rất nhiều nguyên nhân gây đau bụng kéo dài. Bạn cần theo dõi những biểu hiện lạ trong cơ thể, nếu tình trạng kéo dài mãi không khỏi thì nên thăm khám bác sĩ kịp thời để đề phòng nguy cơ mắc phải các bệnh lý nguy hiểm khác như ung thư nhé