Tác giả: Thạc sĩ - Bác sĩ - Giảng viên Nguyễn Trần Tố Trân · Lão khoa · Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM
Theo Hội lão khoa quốc gia của Hoa Kỳ (National Council on Aging), khoảng 92% người cao tuổi mắc phải ít nhất một bệnh mạn tính và 77% người cao tuổi mắc ít nhất hai bệnh. Bệnh tim, đột quỵ, ung thư và đái tháo đường là những bệnh mạn tính mất nhiều chi phí điều trị. Đó cũng là nguyên nhân gây ra 2/3 số ca tử vong mỗi năm.
Bạn đang xem: Sức khỏe người cao tuổi
Để nâng cao sức khỏe người cao tuổi, bạn không nên bỏ qua các bệnh mạn tính này. Trung tâm phòng ngừa bệnh mạn tính và nâng cao sức khỏe quốc gia (NCCDPHP) khuyến cáo người cao tuổi nên đi kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh cũng như thói quen tập thể dục để giúp quản lý hay phòng ngừa các bệnh mạn tính.
Béo phì cũng là một vấn đề đáng lưu tâm trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Đây là yếu tố nguy cơ góp phần hình thành nên nhiều căn bệnh mạn tính liên quan. Vì vậy, thay đổi lối sống vừa giúp giảm cân lành mạnh vừa đề phòng những tình trạng mạn tính tiến triển.
2. Vấn đề sức khỏe người cao tuổi: Giảm khả năng nhận thức
Giảm dần khả năng nhận thức là vấn đề thường bị bỏ qua khi chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi. Khả năng nhận thức ở một người khỏe mạnh thể hiện qua khả năng suy nghĩ, học hỏi và ghi nhớ. Thế nhưng, người cao tuổi thường phải đối mặt với chứng mất trí nhớ. Khoảng 47,5 triệu người mắc phải chứng mất trí nhớ và con số này dự tính sẽ tăng gấp 3 lần vào năm 2050.
Theo Viện lão hóa Quốc gia, nhiều tình trạng sức khỏe và bệnh mạn tính khác làm tăng nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ, chẳng hạn như lạm dụng chất kích thích, đái tháo đường, tăng huyết áp, trầm cảm, HIV và hút thuốc. Mặc dù chưa có cách để chữa trị chứng mất trí nhớ nhưng bác sĩ vẫn có thể xây dựng một kế hoạch điều trị và kê đơn thuốc giúp kiểm soát tình trạng này. Lối sống lành mạnh sẽ giúp giữ một tinh thần minh mẫn dù tuổi tác đã cao.
3. Sức khỏe tâm thần
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có hơn 15% người trên 60 tuổi bị rối loạn tâm thần. Một trong những rối loạn về tâm thần xảy ra phổ biến ở người cao tuổi mà chúng ta thường không nghĩ đến là trầm cảm (hơn 7% người cao tuổi gặp phải tình trạng này). Thật không may, loại rối loạn tâm thần này thường không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ở Hoa Kỳ, hơn 18% số ca tự tử là người cao tuổi.
Trầm cảm, một trong những vấn đề người cao tuổi gặp phải có thể là hậu quả từ những bệnh mạn tính khác. Do đó việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi đòi hòi đồng thời quản lý tốt các bệnh khác. Thay đổi lối sống lành mạnh hơn như cải thiện điều kiện sống và nhận được hỗ trợ tinh thần từ gia đình, xã hội, bạn bè hay các hội nhóm là rất quan trọng trong mang lại hiệu quả điều trị.
4. Vấn đề sức khỏe của người già: Chấn thương
Bạn có biết?
Mỗi 15 giây có một người cao tuổi được đưa vào phòng cấp cứu vì bị té ngã Mỗi 29 phút lại có một người cao tuổi tử vong do ngãTừ đó có thể thấy, té ngã là nguyên nhân hàng đầu gây nên thương tích ở người cao tuổi. Đây cũng là một trong những vấn đề mà việc chăm sóc sức khỏe người cao tuổi không được phép bỏ qua. Quá trình lão hóa tự nhiên khiến loãng xương và cơ bắp dần mất đi sức mạnh cũng như sự linh hoạt. Điều này khiến cho người cao tuổi đễ bị mất thăng bằng và té ngã hơn, gây ra bầm tím tại chỗ hay gãy xương.
Loãng xương và viêm xương khớp là hai bệnh góp phần vào sự suy yếu dần của xương. Có thể hạn chế nguy cơ té ngã cho người cao tuổi bằng việc cẩn thận khi đi lại, tăng cường các hoạt động thể chất và thay đổi các đồ vật trong nhà để không gian rộng rãi hơn.
5. Vấn đề sức khỏe người cao tuổi: Bệnh đường hô hấp
Các bệnh mạn tính ở đường hô hấp dưới, như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), là nguyên nhân gây tử vong thứ ba ở những người trên 65 tuổi. Trong số người cao tuổi, khoảng 10% nam giới và 13% nữ giới đang sống chung với bệnh hen suyễn; 10% nam giới và 11% nữ giới phải sống chung với viêm phế quãn mạn tính hoặc khí phế thũng.
Những nguy cơ khiến cho bệnh hô hấp ở người già gia tăng gồm có: Thiếu không gian sống xanh và trong lành ở một số khu vực đô thị Thường xuyên tiếp xúc khói, bụi ở nơi làm việc, sinh sống Thói quen hút thuốc lá, thuốc làoHệ hô hấp không khỏe mạnh, những đợt bệnh không được chữa trị dứt điểm là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh hô hấp mạn tính. Những bệnh này về lâu dài sẽ gây ra tổn thương cho phổi của người cao tuổi. Nhưng nếu được theo dõi và điều trị đúng cách, bệnh có thể được chữa khỏi hoặc được kiểm soát giúp tránh những khó chịu và tác hại lên sức khỏe người cao tuổi.
6. Giảm chức năng các giác quan
Khi cơ thể già đi, các giác quan (thính giác, thị giác, vị giác, khứu giác và xúc giác) trở nên kém nhạy bén và khiến người cao tuổi khó khăn hơn trong việc để tâm đến các chi tiết. Đây là một trong những vấn đề người cao tuổi gặp phải mà bạn không nên lơ là.
Giảm chức năng các gian quan có thể ảnh hưởng lối sống, trong cách người cao tuổi giao tiếp, tham gia các hoạt động cùng người xung quanh mình. Từ đó vấn đề này khiến người già dần cô lập khỏi gia đình và xã hội.
Âm thanh, hình ảnh, mùi, vị và các sờ chạm cần rõ ràng hơn để người cao tuổi ghi nhận. Tuổi tác ảnh hưởng đến mọi giác quan, nhưng thường rõ ràng nhất là khả năng nghe và nhìn. Theo CDC, khoảng 1 trong 6 người cao tuổi bị suy giảm thị lực và 1 trong 4 người thì bị giảm thính lực. May mắn thay, các vấn đề này có thể khắc phục dễ dàng nhờ vào các thiết bị hỗ trợ như mắt kính hoặc máy trợ thính.
Người lớn tuổi cần bắt đầu quan tâm đến sức khỏe toàn diện từ sớm để sự lão hóa các cơ quan đến chậm. Đồng thời, cần thường xuyên chú ý kiểm tra và thăm khám thị lực và thính lực để có những biện pháp chăm sóc, hỗ trợ cần thiết.
7. Lạm dụng chất kích thích
Lạm dụng chất kích thích, điển hình là rượu hay chất gây nghiện, thường xảy ra khá phổ biến ở người cao tuổi. Tình trạng này là một mối lo ngại to lớn đối với sức khỏe của người cao tuổi vì chúng có thể gây ra tương tác với các thuốc theo toa. Hơn thế nữa, chất kích thích còn tác động đến sức khỏe tổng thể, làm tăng nguy cơ xảy ra té ngã hay ngộ độc.
Lưu ý khi chăm sóc cho người già Một số bí quyết sau đây có thể hỗ trợ người già cắt giảm rượu bia: Đặt ra giới hạn cứng. Bạn có thể giới hạn lượng đồ uống có cồn mà ông bà có thể uống mỗi lần. Tốt nhất là không nên để cụ ông uống nhiều hơn 2 ly/ ngày; và 1 ly/ngày với cụ bà. Chỉ định một ngày không rượu bia. Nếu người già có thói quen uống rượu mỗi ngày, đây có thể là một cách tốt để giảm mức sử dụng rượu của ông bà. Hạn chế lưu trữ rượu bia ở nhà. Lưu trữ quá nhiều rượu bia có sẵn sẽ có thể dẫn đến thói quen sử dụng đồ uống có cồn quá mức của người già. Hãy thử các lựa chọn thay thế không chứa cồn. Nếu người cao tuổi yêu thích hương vị của bia hoặc rượu vang, hãy thử các sản phẩm không cồn.
8. Sức khỏe răng miệng
Mặc dù không được chú ý thường xuyên nhưng sức khỏe răng miệng là một trong những vấn đề quan trọng với người cao tuổi. Có khoảng 25% người trên 65 tuổi bị mất răng tự nhiên. Những vấn đề răng miệng khác có thể gặp bao gồm khô miệng, bệnh về nướu và ung thư miệng.
Chế độ ăn thiếu dinh dưỡng (đặc biệt là canxi và vitamin D) và vệ sinh răng miệng kém là nguyên nhân chủ yếu gây ra các bệnh răng miệng. Khi răng miệng gặp các vấn đề, cản trở quá trình ăn uống sẽ lại càng làm cho vấn đề thêm trầm trọng và ảnh hưởng sức khỏe nói chung.
Hãy giữ gìn sức khỏe răng miệng người cao tuổi Những tình trạng này có khả năng được quản lý hay ngăn ngừa bằng dinh dưỡng hợp lý, giữ vệ sinh răng miệng tốt và đến phòng khám nha khoa kiểm tra định kỳ.
9. Sức khỏe người cao tuổi và vấn đề suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng là một trong những vấn đề thường bị bỏ qua nhất khi chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Suy dinh dưỡng ở người cao tuổi (trên 65 tuổi) không được chẩn đoán sẽ dẫn đến nhiều vấn đề như: suy giảm hệ miễn dịch và khiến hệ cơ xương mất đi khả năng đứng vững. Nguyên nhân gây ra suy dinh dưỡng rất đa dạng, từ những thay đổi do tuổi tác đến chứng mất trí nhớ gây quên ăn, thu nhập hạn chế, nghiện rượu và thậm chí trầm cảm,…
Chỉ cần những thay đổi đơn giản trong chế độ ăn hàng ngày như tăng lượng trái cây và rau quả, đảm bảo đủ protein, giảm lượng chất béo bão hòa và hạn chế muối cũng đã cải thiện được chế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi.
Lưu ý khi chăm sóc dinh dưỡng cho người già Một số bí quyết bạn có thể thử để người già ăn uống lành mạnh hơn: Giữ giờ ăn và duy trì một lịch trình ăn uống đều đặn; Đảm bảo ông bà không bỏ bữa; Dùng bữa cùng người già; Hạn chế sử dụng quá nhiều gia vị.
Việc chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi đòi hỏi một sự quan tâm, để ý toàn diện lên những thay đổi nhỏ nhất về thể chất và tinh thần. Vì người cao tuổi vốn thường chấp nhận những suy giảm sức khỏe của bản thân mình như một điều tất nhiên của tuổi tác, và tâm lý ngại làm phiền con cháu. Hy vọng những thông tin trên đây hỗ trợ bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho người thân của mình.
Miễn trừ trách nhiệm
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Sức khỏe người cao tuổi là vấn đề cần được quan tâm và chú ý. Tuổi già sẽ kéo theo sự suy giảm về sức khỏe sức đề kháng và khả năng phục hồi. Nhằm có được chế độ chăm sóc cũng như kiểm soát bệnh tật, khám sức khỏe người cao tuổi định kỳ là điều rất quan trọng.
Thuộc nhóm đối tượng đã có sự suy giảm rất nhiều về sức khỏe cũng như tâm sinh lý sau thời gian dài làm việc và cống hiến, người cao tuổi sẽ bắt đầu có dấu hiệu lão hóa, sức đề kháng giảm sút khiến họ trở nên kém linh hoạt, mệt mỏi và khả năng mắc bệnh cao hơn lúc trẻ tuổi. Để có một cơ thể luôn khỏe mạnh, yên tâm an dưỡng tuổi già bên con cháu, các chuyên gia y tế khuyên rằng nên khám sức khỏe người cao tuổi định kỳ 6 tháng 1 lần. Việc xây dựng được thói quen khám sức khỏe định kỳ cho người già sẽ mang lại những lợi ích rất thiết thực.
1. Phát hiện sớm và kiểm soát tốt các bệnh tuổi giàBước vào tuổi già, sức khỏe suy yếu là điều mà bất kỳ ai cũng không tránh khỏi. Bạn sẽ dễ dàng nhận thấy hệ tiêu hóa, hệ tim mạch, hệ xương… xuất hiện những dấu hiệu không tốt khi cơ thể lão hóa, gây ảnh hưởng đến cuộc sống, sinh hoạt của người cao tuổi. Đặc biệt, người cao tuổi sẽ rất dễ mắc phải các bệnh về tim mạch, tiểu đường, huyết áp, loãng xương, các bệnh về hô hấp… và cũng có thể là bệnh ung thư nguy hiểm.
Bệnh người già thường là các bệnh có diễn biến âm thầm, mãn tính và khi phát hiện thì đã ở thể nặng. Thông qua các buổi thăm khám với sự tư vấn của các chuyên gia y tế, người cao tuổi cũng như con cái họ có thể theo dõi được sức khỏe, phát hiện sớm các bệnh tuổi già ngay trong giai đoạn mầm mống để từ đó kiểm soát và có kế hoạch chữa trị tốt hơn.
Bên cạnh đó, do cơ thể lão hóa khiến khả năng hồi phục bệnh của người cao tuổi sẽ thấp hơn người trẻ nên khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp ích rất nhiều khiến hiệu quả điều trị tăng lên. Qua đó, giảm được thời gian chăm sóc, chữa trị cũng như chi phí điều trị bệnh, nhất là trong trường hợp người già chưa tham gia được một quỹ hưu trí nào phù hợp.
2. Giúp cân đối chế độ dinh dưỡngChế độ dinh dưỡng cho người cao tuổi là vấn đề cần được quan tâm, bởi khi ở tuổi xế chiều, họ sẽ rơi vào tình trạng ăn không ngon, chán ăn, hấp thụ kém khiến sụt cân và kéo theo đó là sự giảm sút rõ ràng về sức khỏe. Không phải người già nào cũng có thể trạng và chế độ về dinh dưỡng giống nhau. Muốn biết chính xác điều này thì cần sự kiểm tra và tư vấn từ các chuyên gia dinh dưỡng, chuyên gia y tế thông qua khám sức khỏe định kỳ.
Khi khám sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi, ngoài việc cập nhật kết quả khám tổng quát như đo huyết áp, cân nặng, chiều cao, đo mật độ xương, điện tim, siêu âm... các chuyên gia sẽ có những tư vấn về chế độ dinh dưỡng trong việc chăm sóc. Từ đó, giúp người cao tuổi hay con cái họ đưa ra lựa chọn thích hợp khi xây dựng một kế hoạch ăn uống đa dạng về dinh dưỡng cho người già như bổ sung các thức ăn giàu chất xơ để tốt cho tiêu hóa, thức ăn giàu canxi để tốt cho hệ xương hay các chất có lợi cho tim mạch... Việc chế biến cũng nên chú trọng đến độ mềm để dễ nhai giúp người già ăn uống ngon miệng hơn. Nhất là với những người cao niên có thể trạng đặc thù.
3. Giúp người già quan tâm đến sức khỏe của mìnhSự thật là không phải người cao tuổi nào cũng có sự quan tâm đúng mực đến vấn đề sức khỏe. Phần lớn người già thường để bệnh tật diễn biến đến mức nặng mới đi khám nên dẫn đến các tình huống đáng tiếc. Theo một thống kê thì tỷ lệ người cao tuổi tại Việt Nam có tham gia kiểm tra sức khỏe định kỳ hiện ở mức không cao. Do đó để người cao tuổi chủ động quan tâm hơn đến sức khỏe của mình thì cách tốt nhất là hãy để người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ.
Kết quả khám sức khỏe người cao tuổi định kỳ sẽ giúp chính người già có ý thức và trách nhiệm hơn trong việc ăn uống, tập luyện, chữa trị bệnh tật nhằm đảm bảo sức khỏe một cách tốt nhất. Thực tế, những lời khuyên của bác sĩ sẽ có lực tác động nhiều hơn đến lứa tuổi dễ nổi cáu và thay đổi tâm lý như người già, thay vì những nhắc nhở của con cháu.
4. Tạo sự an tâm cho người cao tuổi và gia đình
Chăm sóc người cao tuổi chưa bao giờ là dễ nhưng cũng sẽ không quá khó khi người chăm sóc hiểu về thể trạng, tâm lý và sức khỏe của họ. Khi đã nắm rõ được những thay đổi của người cao tuổi qua kết quả khám sức khỏe định kỳ, người chăm sóc sẽ có phương án thích hợp nhất về chế độ chăm sóc cũng như chế độ dinh dưỡng. Lúc này, mức độ an tâm được nâng cao hơn.
Còn đối với người được chăm sóc - người cao tuổi, khi về già thì mức độ nhạy cảm càng tăng lên. Người cao tuổi sẽ dễ cảm thấy tủi thân, cô đơn khi không được gia đình quan tâm, chăm sóc cho nên người chăm sóc hãy thường xuyên thăm hỏi, động viên cũng như khích lệ và tạo thói quen khám sức khỏe định kỳ cho họ. Hãy xuất phát từ chính sự yêu thương và mong muốn người già có một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần thoải mái nhất.
Xem thêm: Tổng Hợp Với Hơn 54 Về Tạo Hình Xăm Bằng Photoshop, Access Denied
Ngoài khám sức khỏe định kỳ, gia đình cũng nên quan tâm nhiều hơn đến giấc ngủ của người già, đảm bảo đi ngủ và thức giấc đúng giờ. Bên cạnh đó hãy khuyến khích người cao tuổi thường xuyên vận động, tập thể dục dưỡng sinh, tập yoga, đi bộ… và tham gia các hoạt động xã hội. Ngoài ra, lựa chọn một sản phẩm bảo hiểm nhân thọ cho bố mẹ hoặc cho ông bà sẽ là phương án thích hợp. Hãy đồng hành cùng người cao tuổi để họ luôn cảm thấy thoải mái, vui vẻ hướng đến một cuộc sống vẹn toàn.